Waaldijk afgekeurd op hoogwaterveiligheid

De Waaldijk tussen Wolferen (Overbetuwe) en Sprok (Nijmegen) voldoet niet (meer) aan de wettelijke normen voor hoogwaterveiligheid. Tijdens het toetsmoment in 2016 werd slechts een deel van de dijk afgekeurd, maar met het introduceren van de nieuwe normering in 2017 werd de opgave aanzienlijk groter. Aan Waterschap Rivierenland de taak om de gehele dijk tussen Wolferen en Sprok vóór 2026 weer waterveilig te maken.

De beheerders van de primaire dijken in Nederland moeten iedere twaalf jaar aan de minister verslag uitbrengen over de algemene waterstaatkundige toestand van deze primaire waterkeringen. “Als waterschap zijn we verantwoordelijk voor de waterveiligheid van de dijken in ons gebied die eens in de twaalf jaar worden getoetst”, zegt Bram de Fockert, projectmanager bij Waterschap Rivierenland. “De Waaldijk tussen Wolferen en Sprok is er daar één van en werd tijdens het toetsmoment in 2016 niet helemaal veilig bevonden. Niet veilig wil zoveel zeggen als niet veilig op de langere termijn. We kijken met zo’n toetsing dus vooruit. Als we nu hoog water krijgen, vormt dat geen acuut probleem.”

De toetsing in 2016 was nog gebaseerd op de destijds geldende norming. “Hieruit bleek dat ‘slechts’ een kleine drie kilometer van het dertien kilometer lange dijktracé versterkt zou moeten worden”, legt De Fockert uit. “Gedurende de planvorming kregen we te maken met een aangescherpte normering voor primaire waterkeringen die op 1 januari 2017 is ingegaan. Vanzelfsprekend hebben we hier als waterschap op geanticipeerd. Onder deze nieuwe normering werd het gehele tracé tussen Wolferen en Sprok op diverse faalmechanismen afgekeurd. Dat heeft nogal een impact, overigens ook voor alle andere primaire waterkeringen in ons werkgebied.” Dijkversterking Wolferen – Sprok is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Om overstromingen in Nederland te voorkomen, worden tot 2050 in heel Nederland ruim 1.500 kilometer aan dijken en 500 sluizen en gemalen versterkt. Een forse opgave, ook voor Waterschap Rivierenland die tot 2050 ruim 400 kilometer aan dijken moet versterken, waaronder zo’n 70 kilometer noordelijke Waaldijk. “Het stuk tussen Wolferen en Sprok moeten we in 2026 op orde hebben.” 

Het dijktracé tussen Wolferen en Sprok wordt over de gehele lengte aangepakt op hoogte en stabiliteit. Daarnaast worden maatregelen getroffen tegen piping. De Fockert: “Begin 2016 zijn we als waterschap met de verkenningsfase gestart om te komen tot een voorkeursalternatief. Op basis daarvan zijn we de planuitwerkingsfase ingegaan, waarbij we bewust al een aannemer hebben gecontracteerd om zo vroeg mogelijk de kennis over de uitvoering aan boord te halen. Daarbij is de intentie uitgesproken om met die bouwcombinatie ook de uitvoering in te gaan.” Het thema duurzaamheid was een belangrijk onderdeel bij de planontwikkeling. “Zo zijn er uitvoerig proeven gedaan met kunststof pipingschermen die we nu ook daadwerkelijk toepassen. Ook is onderzoek gedaan naar een emissieloze bouwplaats. Er is in de planuitwerking fictief bekeken wat het impliceert om een dergelijk project volledig emissieloos uit te voeren. Daarvan is een uitgebreide rapportage opgesteld dat het Hoogwaterbeschermingsprogramma weer gebruikt om kaders te stellen ten aanzien van onder meer de subsidiëring van emissieloos materieel. Het mooie is dat de bouwcombinatie al op voorhand durft te investeren in bijvoorbeeld de inzet van een elektrische graafmachine.”

“Een dergelijk traject met een gecombineerd ontwerpteam is ons als waterschap heel goed bevallen. We hebben echt als partners opgetrokken in alle openheid en transparantie om te komen tot een goed plan en een realisatiecontract waarin de risico’s goed zijn beheerst.” Sinds de zomer van 2021 toen de uitvoering startte, is er volgens De Fockert wel weer sprake van een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie. “Dat kan ook haast niet anders. Wij hebben als opdrachtgever een toetsende rol. Neemt niet weg dat we wel met elkaar zijn overeengekomen om de samenwerkende en transparante houding te bestendigen tijdens de uitvoering. Dat wil zeggen, dat we elkaar goed op de hoogte houden, vroegtijdig mogelijke knelpunten signaleren en het hoofd bieden, zodat escalatie voorkomen wordt. En dat werpt tot op heden zijn vruchten af.”