Samen de bodem in

De adviseurs, projectleiders, onderzoekers en overige specialisten van advies- en onderzoeksbureau Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie steken graag hun kop in het zand. Letterlijk, want werken onder het grondoppervlak levert mooie vondsten én interessante verhalen op. Bijvoorbeeld op binnenstedelijke locaties en in oude industriegebieden, waar de geschiedenis duidelijke en tastbare sporen heeft achtergelaten.

Bij ‘ingrepen’ in binnenstedelijke gebieden is veelal sprake van bodemverontreiniging, funderingen van voormalige bebouwingen en andere obstructies, zoals kabels en leidingen, waarvoor het afgraven of saneren van de grond noodzakelijk is. Bovendien is vaak eeuwenlang gewoond in zo’n gebied en wordt archeologisch onderzoek verlangd, weten Wilfried Hessing en Jeroen Flamman, die samen de directie van Vestigia vormen. “Wij helpen opdrachtgevers om archeologisch onderzoek en andere werkstromen bij het bouwrijp maken te harmoniëren, waardoor flink op overlast, tijd én kosten kan worden bespaard.”

“Wat wij vaak zien, is dat pas bij het ontgraven van de bodem bij bodemsanering of grondverzet een archeoloog wordt ingeschakeld”, vertelt Jeroen. “In dit geval is de kans groot dat werkstromen gaan botsen. Zeker op binnenstedelijke locaties, waar de opgave groot maar de ruimte beperkt is. Om op één locatie twee keer te graven en twee keer grond opzij te zetten, zorgt voor teveel overlast en te hoge kosten. Overlast en kosten die eenvoudig gereduceerd kunnen worden, door het proces al aan de voorkant goed in te richten.” Om opdrachtgevers én uitvoerende partijen hierin te ondersteunen, schuift Vestigia graag al in de aanbestedings- en planvormingsfase aan tafel.

“In de voorbereidende fase en op basis van historische gegevens of boringen bepalen wij met voldoende zekerheid of er archeologie in de grond zit”, aldus Wilfried. “En zo ja, of deze archeologie belangrijk genoeg is om te documenteren. De opgravingen die hiervoor nodig zijn, vinden veelal plaats op locaties die tevens kampen met verontreiniging. In dit geval ontstaat al snel het kip-en-eiprobleem. Want wat komt eerst? Wij spelen hierop in door – afhankelijk van de specifieke projectsituatie – sanering met archeologische begeleiding óf opgraving onder saneringscondities te faciliteren.”

Recent haalde Vestigia nog de krant met deze dienstverlening. Op de toekomstige locatie van nieuwbouwproject De Vijfhoek in Purmerend-centrum werd een bijna complete fundering blootgelegd van een voormalige bierbrouwerij uit 1640. “Dat brouwerij de Dubbele Arent had bestaan, was bekend. Maar nu is ook duidelijk waar de brouwerij exact heeft gestaan”, vertelt Jeroen. “Tijdens de opgraving is de complete fundering blootgelegd. Bovendien lagen nog gebruiksvoorwerpen opgeslagen in de gewelfde kelders, die nauwkeurig in kaart zijn gebracht.” 

De unieke vondst heeft enorm veel belangstelling opgeleverd. Bijvoorbeeld van buurtbewoners, die meer begrip kregen voor de werkzaamheden. “Juist hier ligt de crux”, vertelt Wilfried. “Door bodemsanering of grondverzet en archeologie goed af te stemmen, kun je als ontwikkelaar echt iets teruggeven aan de buurt. Zeker als de ‘roots van de buurt’ een waardevolle plek in de nieuwbouw krijgen, ontstaat begrip. Door bovendien een informatiebord neer te zetten of een deel van de oude fundering zichtbaar te maken in de openbare ruimte, krijgt zo’n nieuwbouwproject een extra dimensie en identiteit.”