De tijd is aangebroken om kritisch naar Nederlandse gemalen te kijken

De toenemende wateroverlast in ons land zorgt voor schade, angst, verdriet en kost ons land enorm veel geld. De tijden zijn veranderd en ons kikkerlandje, dat van oorsprong geroemd wordt om watermanagement, heeft het zwaar in de strijd tegen het binnenlandse water. GWW Magazine zit aan tafel met Flowserve, wereldwijd bekend om de ontwikkeling en fabricage van pompsystemen. Jan Vervoort, verantwoordelijk voor de drinkwater- en gemalenmarkt in Noord-Nederland, Ronald Lammerink, verantwoordelijk voor de drinkwater- en gemalenmarkt in Zuid-Nederland en Tim Bastiaansen, engineering specialist hydraulics, praten vanuit hun expertise over de huidige stand van zaken als het om gemalen gaat.

Jan opent het gesprek: “Je merkt dat we in andere tijden leven. Door de klimaatveranderingen hebben we te maken met steeds hogere waterpeilen en de zeer frequente, hevige regenbuien zorgen voor een hoeveelheid af te voeren water die ongekend groot is. In de praktijk betekent dit dat veel gemalen niet meer opgewassen zijn tegen hun taak. Ook zien we dat we de natuur steeds vaker een handje moeten helpen, omdat het natuurlijk verval niet meer genoeg is om water snel genoeg af te voeren. Een goed voorbeeld daarvan is de bouw van een nieuw gemaal tijdens de nu uitgevoerde renovatie van de Afsluitdijk. Omdat er niet meer voldoende gespuid kan worden als gevolg van de zeespiegelstijging zijn er aanvullend nu ook pompen nodig.  De pompen van Flowserve zorgen ervoor dat het water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee komt. De mens wordt dus afhankelijk van mechanische oplossingen. Daar zien we als Flowserve dan ook een dankbare taak in, we zetten onze kennis en kunde niet alleen in om een technisch probleem op te lossen, er gaat ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid mee gepaard. Dat motiveert ons elke dag enorm.”

Bij Flowserve is men van mening dat de meest efficiënte en meest betaalbare manier om gemalen toekomstbestendig te maken ligt in het aanpassen van bestaande gemalen. “Een tweede leven geven aan een gemaal, met behulp van hypermoderne aanpassingen is effectief en duurzaam”, zegt Ronald. “Je lost niet alleen het probleem van waterafvoer op, maar bespaart ook nog eens kosten en het draagt bij aan minder CO2-uitstoot. We hebben al veel gemalen in Nederland een tweede leven mogen geven.” Als voorbeeld noemt Tim de aanpassingen aan het gemaal in Katwijk: “Een mooie combinatie van oud en nieuw, we hebben drie oude pompen een upgrade gegeven en er een vierde, nieuwe bijgeplaatst. Datzelfde is gedaan bij het gemaal Wetering, van Waterschap Drents Overijsselse Delta. De capaciteit is verhoogd en bovendien zijn alle pompen nu uitgevoerd met een visveilige hydrauliek.”

Flowserve gaat steeds een stap verder in het innoveren en optimaliseren van pompen. Ontwikkeling en onderzoek worden gedaan bij Flowserve op de campus in Etten-leur, met als kers op de taart het testcentrum Vossendaal. Daar worden de pompen op schaal getest en ook de stromingspatronen in de aanstroomconstructies worden in een schaalmodel test beoordeeld en waar nodig verbeterd. Tim: “Een unieke mogelijkheid om te visualiseren wat er gebeurt. We meten er de aanstroompatronen met verf injectie en voeren er cavitatietesten uit. De pompen zijn opengewerkt met plexiglas, zodat het proces live te volgen is. Testen is echt een onderdeel van onze engineering.” Jan voegt toe: “Op die manier biedt Flowserve zekerheid, we testen en valideren in eigen huis.” Ronald vult aan: “We kunnen bij Vossendaal pompen op een schaal van ± 30 cm testen en deze betrouwbaar verschalen tot waaierdiameters van nu 460cm doorsnede. Met onze kennis, bagage en beschikbare middelen kunnen we enorm veel. Een mooi voorbeeld is het gemaal Sasse uit 1928, dat niet meer functioneerde. Na onze upgrade kan het gemaal er weer minimaal 40 jaar tegen!”

“Nogmaals, we moeten ons in Nederland gaan afvragen hoe we planmatig de gemalen toekomstbestendig kunnen maken. Veel water in binnenstedelijk gebied kan door het huidige afwateringstelsel niet meer afgevoerd worden. De gemalen zijn er niet op berekend, dus daar is een upgrade nodig. Oude gemalen in de polder zijn niet berekend op bebouwing in de polder, terwijl dat steeds meer voorkomt, door uitbreiding van gemeentes. Wat doen we daar mee?”, zegt Jan tot besluit. “Flowserve heeft de wereldwijde inzet op water als focuspunt, maar we staan te trappelen om de boel in eigen land goed te regelen, in ieders belang.”