Windpark Fryslân: duurzaam in de volle breedte

Samen vormen ze een imposant ogend geheel, de 89 statige windturbines van het nabij de Afsluitdijk gelegen Windpark Fryslân. Het in opdracht van initiatiefnemer Windpark Fryslân BV gerealiseerde project geldt wereldwijd als het grootste windpark in een binnenwater en voorziet voor circa 50% in de elektriciteitsbehoefte van de provincie Friesland. Na een intensieve voorbereiding en een gedegen uitvoering volgde in het najaar van 2021 de oplevering van het in het Friese deel van het IJsselmeer gelegen windpark. Sindsdien is het operationeel.

Windpark Fryslân is zoveel mogelijk in samenwerking met Friese partijen gebouwd door het aannemersconsortium Zuiderzeewind, bestaande uit Siemens Gamesa Renewable Energy en Van Oord. Terwijl de eerste verantwoordelijk was voor het ontwerp, de fabricage en de inbedrijfstelling van de windturbines en het transformatorstation Breezanddijk op de Afsluitdijk, nam Van Oord het design, de vervaardiging en de installatie van de fundaties en de kabels van het windpark voor zijn rekening. Tevens leverde het bedrijf het materieel voor de installatie van de windturbines. “Naast de 89 windturbines en het transformatorstation omvat het windpark circa 55 kilometer kabel op het land, zo’n 90 kilometer kabel in het IJsselmeer en een werk-/natuureiland nabij Kornwerderzand”, somt Anne de Groot als projectdirecteur namens Windpark Fryslân B.V. op. “De opgewekte windenergie, ongeveer 1,5 terawattuur per jaar, wordt door het transformatorstation omgezet naar hoogspanning voor het Friese elektriciteitsnet.”

De locatie en vorm van het windpark zijn het uitvloeisel van intensief passen, meten én belangen behartigen. Zo is volop rekening gehouden met vaarroutes, de visserij, vliegroutes, het schietgebied van defensie, de Waddenzee, trekvogels en vleermuizen, watersport, toerisme én de monumentale Afsluitdijk. “We hebben enerzijds scherp gekeken naar het esthetisch karakter van het park”, aldus De Groot. “Daarnaast zijn we met het oog op de aanwezige flora en fauna zeer zorgvuldig te werk gegaan. Het windpark is namelijk gelegen in een Natura 2000-gebied, een beschermde natuurzone waar de focus ligt op bewaking van de biodiversiteit. De vergaande aandacht voor het aanzicht van het windpark en het natuurbehoud in het gebied heeft uitgemond in de uiteindelijke vorm. De windturbines zijn geclusterd in een zeshoek in het IJsselmeer geplaatst. De afstand ertussen is telkens 600 meter. Daardoor wordt het zicht op de horizon zo min mogelijk beperkt en heeft de natuur er zo min mogelijk last van.” 

Rondom de realisatie van het windpark werd ten zuiden van de Afsluitdijk ook een natuureiland aangelegd. Dit eiland, dat tijdens de bouw dienst deed als werkeiland, is doorontwikkeld tot een plaats dat extra kwaliteit toevoegt aan het rust- en foerageergebied van vissen en vogels. Op termijn zal het natuureiland worden gecombineerd met een voorziene vismigratierivier en de momenteel gerenoveerde Afsluitdijk. De ombouw van werklocatie tot natuurbestemming onderstreept de creativiteit waarmee het complete project is uitgevoerd. De Groot: “Gedurende het gehele traject is uitgebreid out-of-the-box gedacht en zijn de elementen uit de traditionele waterbouw slim gecombineerd met verschillende minder voor de hand liggende oplossingen. Dat heeft, ondanks de coronaperikelen, binnen de planning én budget mede bijgedragen aan een geweldig mooi eindresultaat.”