Run op Digital Twin van tunnels

Voor een weg- of spoorbeheerder is een tunnel in veel gevallen een hoofdpijndossier. Ze zijn vaak oud en gedateerd en de informatie over de apparatuur en de bouwkundige staat stamt meestal uit de vorige eeuw. Aan het woord is Nico Schaefers, oprichter en eigenaar van GeoNext. Hij merkt dat Rijkswaterstaat en ProRail zich de laatste jaren meer dan gemiddeld focussen op het digitaal in kaart brengen van de vele tunnels die ons land rijk is. En dat is niet zonder reden.

Om de doorstroming en veiligheid de komende decennia te garanderen, dient er volgens Schaefers de komende jaren een grote onderhoudsslag in de tunnels plaats te vinden. “Dan is het wel belangrijk om precies in beeld te hebben wat de actuele staat van een tunnel is, en of er zich eventuele verplaatsingen of vervormingen hebben voorgedaan.” Dat laatste klinkt misschien vreemd, maar de Coentunnel is bijvoorbeeld in 40 jaar zo’n 40 centimeter naar het zuiden toe opgeschoven. “Dat soort informatie is cruciaal als je een tunnel moet onderhouden en verbeteren.” 

Afgelopen jaar heeft GeoNext de Schipholtunnel nauwkeurig ingemeten als onderlegger voor het groot onderhoud dat moet plaatsvinden aan de tunnel. “Sinds de oplevering in 1978 is de zes kilometer lange tunnel niet meer ingemeten”, weet Schaefers. “ProRail heeft ons gevraagd om een exacte kopie te maken van hoe de tunnel, bestaande uit twee buizen en perrons, er momenteel bij ligt. Het punt is echter dat je er niet ‘zomaar’ in kunt. Het inmeten kan alleen tijdens een buitendienststelling, een moment waarop doorgaans ook andere partijen aan het werk zijn. Je kunt je voorstellen dat er maanden aan voorbereiding aan voorafgaan om het inmeten vlot te laten verlopen. Met behulp van speciale software hebben wij een meetkundig model uitgewerkt, zodat we op locatie beslagen ten ijs te komen. Er mag tijdens het inmeten niks misgaan, het neigt naar militaire precisie. Teams moeten exact van elkaar weten wie wat, wanneer en met welke apparatuur doet.”

Inmiddels is de gehele tunnel, inclusief perrons, met statische scanners ingemeten. “Door het standaardiseren van het inwin- en verwerkproces, waarbij alle activiteiten tot op de kleinste details op elkaar zijn afgestemd, was het mogelijk om alles in een one-piece-flow uit te voeren”, blikt Schaefers met gepaste trots terug. “Ook alle zichtbare objecten in de tunnel, zoals de ventilatoren, bebording, de spooras, ballast, kabels en leidingen, et cetera zijn nauwkeurig ingemeten. De verwerking van alle metingen is integraal uitgevoerd. Op deze wijze zijn wij in staat een homogene puntenwolk met een aantoonbare kwaliteit te produceren. ProRail was dan ook verheugd over het eindresultaat. Aannemers die nu aan het werk gaan in de Schipholtunnel gebruiken de meetdata die wij verzameld hebben voor de ontwerp- en uitvoeringsplannen. Het mooie is dat die aannemers nu bij ons de vraag neerleggen om een Digital Twin te maken van de puntenwolk. Inwinnen van gegevens is één, het toepasbaar maken is een vak apart.”

Behalve voor ProRail wordt GeoNext momenteel ook aan tunnels in beheer van Rijkswaterstaat, waaronder ook een zinktunnel. “In tegenstelling tot ProRail verwacht Rijkswaterstaat wel een compleet uitgewerkte Digital Twin.” Dit voert GeoNext samen uit met Movares.