De Pen | Ans Rietstra Directeur Projecten bij ProRail

“Ik pleit voor burgerlijke ongehoorzaamheid zonder de wet te overtreden”

Het OV wordt gedomineerd door een duurzaam karakter. De hele context van duurzaamheid was onder meer mijn beweegreden om in 2016 toe te treden tot ProRail, als atypische functionaris op een mooie plek. Ik werk graag in het publieke domein, heb verbeteringen doorvoeren als drive en doe graag nieuwe dingen in teamverband. ProRail heeft een voorbeeldfunctie voor de rest van de markt, we zijn immers een van de grootste opdrachtgevers in de publieke sector.

Met 180 jaar op de teller zijn we ook een oude sector, waar veiligheid altijd dominant aanwezig was. Dat is prima, want iedereen die op en aan het spoor werkt zien we graag veilig thuiskomen. Door regels en voorschriften echter, constateer ik dat innovatie maar langzaam op gang komt. Om die reden heb ik nu een groep mensen aan het werk gezet om die regels en voorschriften dusdanig vorm te geven, dat aannemers innovatief kunnen en mogen zijn op het terrein van duurzaamheid en toch rendabel kunnen werken.

Oprechte bedoeling als uitgangspunt

Wanneer we oprechte bedoelingen als uitgangspunt vooropstellen, dan mogen de regels daarop aangepast worden. Om dat te kunnen doen moet de dialoog mogelijk gemaakt worden. Het is zeker geen makkelijke klus om aannemers in de gelegenheid te stellen om duurzaam te zijn, te innoveren en zichzelf daardoor niet uit de markt te laten prijzen. Dat vraagt om gezamenlijk onderzoek en de nodige experimenten. Ik pleit daarom voor burgerlijke ongehoorzaamheid zonder de wet te overtreden. We hebben behoefte aan mensen en organisaties die het voortouw willen nemen om de bedoeling van duurzaamheid vooropstellen, om de klus te klaren. Die zoektocht vindt zowel extern als intern plaats. We zoeken mensen die denken in kansen en deze ook echt benutten, in plaats van in beperkingen te denken.

Duurzaamheid gaat ook over de mens zelf

Het streven is om duurzame relaties te creëren tussen mensen, duurzame verbindingen te leggen. Daarom zoek ik mensen die zich uitgedaagd voelen en bereid zijn om voor de lange termijn te gaan. Mijn rol daarin is het inspireren en motiveren van deze mensen, ProRail is bij uitstek de geschikte organisatie voor het realiseren van een dergelijke duurzaamheidsdoelstelling. Ik ben het aan mijn stand verplicht om dat te doen, anders zou ik hier niet werken.

Deze mindset in het werk heb ik al vanaf mijn 28e. Ik ben een “mensen-mens” en geloof niet in het voorschrijven van iets zonder daar zelf ook in te geloven. Daarom bewijs ik graag dat het wèl kan. Het feit dat je iets goeds doet, iets leuks neerzet voor de mensen, is een enorme motivator. Dat je dit als projectmanager en -groep kan laten zien is geweldig!

Werken in beheersbare stappen

ProRail doet mee aan een aantal buitenlandse initiatieven. Als ProRail hebben we een alliantie met Rijkswaterstaat, samen wisselen we kennis uit met het buitenland. Soms is het lastig, omdat wij in Nederland een beduidend andere structuur kennen. We leren echter van elkaar en maken een goede vertaalslag voor Nederland. Geen sinecure! Wat betreft de medewerking van de politiek: we kunnen alleen maar hopen -en voor een deel afdwingen met respect- dat er maximale medewerking verleend wordt. Zelf ben ik ervan overtuigd dat we in beheersbare stappen te werk moeten gaan en daarbij eerst “het laaghangende fruit” moeten plukken. Een voorbeeld daarvan is het hergebruik van ballast. Hoe zorgen we dat het hek van de aannemer twee meter verder komt te staan? Voorschriften dienen we daarbij gedifferentieerd toe te passen. Als drijfveer geldt: “Hoe kunnen we het voor onze kinderen beter maken?”

Elkaars kracht gebruiken in plaats van misbruiken

Je krijgt je zin pas als je bedoeling goed is. Als je aan het roer staat, dan moet je zorgen dat je bemanning goede dingen doet. Eerst vragen stellen, dan pas oordelen. Als leider moet je inspireren en de dialoog faciliteren. Ruimte creëren om mensen te laten excelleren. We moeten elkaars kracht gebruiken, niet misbruiken.

Duurzaamheid is niet duur. Er kan gewoon verdiend worden, als je de zaken goed aanpakt. Wel moet men durven investeren, elke (r)evolutie heeft geld gekost!