Hoe wegonderhoud sneller, goedkoper en beter kan

Wegonderhoud in Nederland gebeurt al decennialang hetzelfde. Vakmanschap speelt hierbij een belangrijke rol, maar de sector staat nu voor steeds grotere uitdagingen. Strakkere deadlines, een tekort aan vakmensen en strengere CO₂-beperkingen maken het noodzakelijk nieuwe technologieën te omarmen. Want die zorgen ervoor dat aannemers deze uitdagingen beter aan kunnen pakken. 

Een beetje aannemer kan het proces van wegonderhoud dromen: de weg inmeten met dwarsprofielen, een ontwerp maken waaruit blijkt hoeveel van de weg moet worden gefreesd, die cijfers op de weg spuiten, de machinist op de freesmachine aan het werk zetten die zijn werk veelal op basis van ervaring doet en vervolgens asfalteren en walsen. Dat klinkt als een geolied proces, maar leidt niet altijd tot een egale, voor het verkeer comfortabele weg. Zo kan het zijn dat er tussen de dwarsprofielen toch ergens een gat zat, of was het tijdens het frezen slecht weer waardoor de machinist de gemarkeerde cijfers niet goed kon zien.

Wegonderhoud blijft mensenwerk, waarbij de aannemerij op meer uitdagingen stuit. “Gekwalificeerd personeel is schaars en er is weinig jonge aanwas. De gemiddelde leeftijd van een asfalteringsploeg is rond de 50 jaar”, weet Jan Mennink, senior productmanager Paving bij Topcon. “Ook worden deadlines steeds krapper en veroorzaakt wegonderhoud nu eenmaal hinder voor het verkeer”, zegt Sjoerd Stoové, teammanager 3D Paving bij Topcon. “Hoe korter de afsluiting, hoe beter dus. Grote onderhoudsprojecten moeten dan ook vaak ’s nachts en in het weekend worden uitgevoerd, wanneer het vaste, gekwalificeerde personeel van de aannemer niet beschikbaar is. Dat leidt tot inhuur van personeel, wat kan resulteren in minder goed op elkaar ingespeelde teams. Daarnaast is kostenbeheersing een belangrijk aspect dat in acht genomen moet worden om onverwachte verrassingen tijdens de uitvoering te voorkomen.”

Net als in zoveel andere sectoren kan technologie ook in de wegenbouw enorme impact hebben. Zo biedt Smoothride van Topcon oplossingen voor eerdergenoemde uitdagingen bij wegonderhoud en heeft het nog meer voordelen. “Smoothride maakt het mogelijk om de complete weg snel en nauwkeurig in te meten. Door slechts één keer over een rijstrook te rijden, heb je een puntenwolk met miljoenen punten”, zegt Sjoerd. “Het ontwerpen van de nieuwe weg is dan een fluitje van een cent, evenals het frezen. Dit proces wordt volledig digitaal aangestuurd. Smoothride vergelijkt de gescande bestaande situatie met het ontwerp en weet precies hoeveel millimeter van de asfaltlaag afgefreesd moet worden”, legt Sjoerd uit. “Volledig automatisch, dus de bestuurder hoeft alleen maar te rijden. Doordat Smoothride veel werk uit handen neemt, heb je minder gekwalificeerd personeel nodig en verloopt het hele proces sneller.”

Het resultaat na het frezen is een volledig vlak wegdek; dé perfecte ondergrond voor één homogene laag asfalt die na het walsen direct vlak en overal gelijkmatig dik is. “In Nederland moet een nieuwe laag asfalt een bepaalde minimale dikte hebben na het walsen”, zegt Jan. “Om bij oneffenheden niet te dun te asfalteren, houden aannemers hier een ruime marge aan. Met Smoothride kun je zo egaal frezen en dus heel precies de laagdikte voorspellen, zodat een kleinere marge aangehouden kan worden. Bij een groot oppervlak zoals een weg scheelt dit al snel tienduizenden euro’s aan asfalt.” Smoothride biedt voorspelbaarheid in wegonderhoud, door heel nauwkeurig te berekenen hoeveel ton asfalt er gefreesd moet worden en hoeveel ton nieuw asfalt er nodig is. Sjoerd: “Deze voorspelbaarheid is erg prettig voor aannemers.”

Onlangs heeft Topcon een nieuwe functionaliteit voor Smoothride geïntroduceerd: Virtual Ski. De wegscan wordt direct ingeladen in de freesmachine. Sjoerd: “Het ontwerpproces slaan we als het ware over, dat gebeurt live op de freesmachine. Dankzij de virtuele sensoren van Virtual Ski gebeurt het frezen heel nauwkeurig. Bovendien kijkt de machine ‘door de bocht’.” Jan vult aan: “Bij een gewone ski kan dat niet. Die kijkt vooruit, dus de bocht uit. Maar omdat we dankzij Smoothride het alignment van de weg kennen, kent Virtual Ski die ook.”

Maar zelfs zonder deze toepassing kan een aannemer veel sneller werken met Smoothride: het versnelt het proces van wegonderhoud, verbetert de kwaliteit van de weg en vermindert de kosten. Sjoerd beschrijft: “Je kunt ’s morgens de weg inmeten, ’s middags is het ontwerp klaar en ’s nachts kun je de uitvoering in. De volgende ochtend ligt er een nieuw wegdek.”