Dubbelrol voor geotechnisch ingenieursbureau

Vanwege de complexe en zettingsgevoelige omgeving rondom de A.C. de Graafweg (N241) vervult Ingenieursbureau BT Geoconsult een ‘dubbelrol’. Het geotechnisch ingenieursbureau is door Boskalis in het bouwteam aangehaakt voor het geotechnisch ontwerp van de weg en tegelijkertijd door onderaannemer Van Baarsen Buisleidingen in verband met het verleggen van de PWN-drinkwatertransportleiding. 

Het geotechnisch wegontwerp heeft uiteraard veel raakvlakken met de drinkwatertransportleiding die grotendeels parallel aan de weg is gesitueerd, zegt Sebastiaan Maan van Ingenieursbureau BT Geoconsult. “Vanwege de overlap van veel geotechnische werkzaamheden is het wel zo efficiënt om dat in één hand te houden. We zijn begonnen met het interpreteren van de eisen
in de IDO-fase (vergelijkbaar met VO). Er lag een set van eisen, maar er moest wel een interpretatie van die eisen komen. Met
andere woorden, hoe gaan we een en ander aantonen? Na wat overleg over en weer hebben we op basis van de resultaten uit het grondonderzoek de geotechnische parameters bepaald.”

De drinkwatertransportleiding van PWN langs de weg is een betonnen buis die is aangelegd in de jaren 30 van de vorige eeuw. “De leiding voldoet nog prima, maar zou mogelijk kunnen bezwijken als gevolg van de werkzaamheden (lees: voorbelasten) voor het herinrichten van de A.C. de Graafweg. Voorzichtigheid is dus geboden, logischerwijs”, erkent Maan. “We hebben daarom in het voortraject de kritische posities in kaart gebracht en bepaald of bijvoorbeeld het aanbrengen van voorbelasting aan de ene kant van de weg effect heeft op de drinkwatertransportleiding aan de andere kant. Op die manier is het gehele tracé doorlopen en zijn parallel daaraan de maatregelen bepaald die ervoor moeten zorgen dat de nieuwe weg straks voldoet aan alle, door de opdrachtgever gestelde zettings- en stabiliteitseisen. Op dit punt kwam onze ‘dubbelrol’ optimaal tot zijn recht. We konden de eisen voor de transportleiding en het wegontwerp integraal beschouwen. Daaruit kwam onder meer naar voren dat het geschetste voorbeeld van het voorbelasten aan de overkant van de weg niet veel risico oplevert. Voorbelasten vlak bij de drinkwatertransportleiding daarentegen vraagt wel om maatregelen. Zo is op een aantal posities een 2-fasen voorbelasting voorgeschreven. Daarbij wordt eerst een gedeelte van de voorbelasting aangebracht. Vervolgens wordt de nieuwe leiding aangelegd en de oude verwijderd, waarna het laatste deel van de voorbelasting wordt aangebracht.”

Op die posities waar de nieuwe transportleiding aansluit op de bestaande waterleiding zijn de eisen met betrekking tot zettingen nóg strenger. “Hier hebben we gekozen voor een lichtgewicht ophoogconstructie met Bims”, verduidelijkt Maan. “Op weer ander plekken hebben we optimalisaties kunnen doorvoeren in het ontwerp van EPS naar Bims of zelfs zodanig aangepast dat er helemaal geen lichtgewicht constructie benodigd is. Dat is het voordeel van het werken in een bouwteam als geotechnisch ingenieursbureau; we kunnen snel schakelen onderling en dergelijke wijzigingen doorvoeren. Een mooi voorbeeld daarvan is ook de optimalisatie die is behaald op een vrij lang traject van bijna 2 kilometer. Qua berekeningen zat dit traject op het randje van wel of niet in 2-fasen voorbelasten. Dat hebben we proefondervindelijk vastgesteld door in een vroeg stadium een proefterp van 50 meter aan te brengen en het gedrag intensief te monitoren. De praktijkresultaten pakten gunstiger uit dan de resultaten uit de berekening, wat een forse besparing heeft opgeleverd. Ook dat kan eigenlijk alleen maar in een bouwteam met korte lijnen tussen aannemer en opdrachtgever.”

De scope van Ingenieursbureau BT Geoconsult rijkt in dit project nog veel verder. “We hebben de leidingsterkteberekening uitgevoerd voor het nieuwe leidingtracé, evenals de engineering voor rekening genomen van de drie HDD-boringen”, zegt Maan. “Ook de bemalingsberekening komt uit onze koker. Het tracé dat niet wordt vervangen is alleen beschouwd, waarbij we de juiste maatregelen voorschrijven om ervoor te zorgen dat er geen zettingen optreden.” Verder heeft Ingenieursbureau BT Geoconsult nog de nodige detailengineering gedaan, onder meer op de punten waar vier gasleidingen de A.C. de Graafweg kruisen. “De gasleidingen mogen ook niet te veel zetting ondervinden. Daarvoor hebben we in eerste instantie een trade-off matrix opgesteld met de afwegingen voor de verschillende oplossingen. Een lichtgewicht oplossing met EPS kwam als beste uit de bus, zowel kostentechnisch als qua haalbaarheid in de uitvoering. Wij hebben die keuze verder uitgewerkt tot het ontwerp zoals dat er nu ligt en dat binnenkort in uitvoering gaat.”

Ook in de uitvoering is de rol van Ingenieursbureau BT Geoconsult cruciaal. Op basis van de monitoringsdata wordt getoetst of de zetting overeenkomt met de berekeningen. “Op het moment dat de berekende zetting is behaald, geven we de voorbelasting pas vrij”, zegt Maan. Ingenieursbureau BT Geoconsult is van oorsprong een geotechnisch ingenieursbureau, maar zoals bij dit project ook weer blijkt, is de scope veel malen groter. “Al onze werkzaamheden hebben raakvlakken met de geotechniek. Daarbij zijn we veel actief in de waterbouw, bij dijken en kadeconstructies, maar wordt onze expertise ook gevraagd bij de aanleg van windmolenparken, zoals kraanopstelplaatsen, bouwwegen en het transport van zware onderdelen.”