Bij de renovatie van de Afsluitdijk is er naast waterveiligheid een hoofdrol weggelegd voor het thema waterafvoer. Bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord en Rebel) heeft in het plan bij Den Oever de bouw van extra spuisluizen opgenomen, alsmede de toevoeging van twee gemalen, met zes pompen totaal. Broodnodig, om de Afsluitdijk toekomstbestendig te maken, vernemen we van Piet Zuidgeest, Projectmanager Nieuw Spuimiddel bij Levvel.

We spreken met Zuidgeest over ‘zijn tak van sport’, namelijk het vergroten van de waterafvoercapaciteit van het IJsselmeer richting de Waddenzee. “De uitvraag van Rijkswaterstaat was helder: de Afsluitdijk moet meer afvoercapaciteit krijgen en energieneutraal worden. Er werd hierbij een minimum aan pompcapaciteit gevraagd. Levvel wist zich in de tender te onderscheiden door voor de benodigde afvoercapaciteit ook extra spuigroepen aan te bieden.  Met dit concept wordt het energieverbruik sterk beperkt.”, opent Zuidgeest het gesprek.

 

De bouw is inmiddels gestart

“We zijn de noordelijke bouwkuipen inmiddels gestart op basis van hoofdafmetingen van de pompconstructies. Tegelijkertijd worden nu nog alle elementen van de pompinstallaties nader uitgedetailleerd.”, vertelt Zuidgeest. Op de vraag of hij de oude situatie nog eens wil schetsen, antwoordt hij: “Aan de kant van Den Oever staan nu drie spuigroepen met elk vijf spuikokers. Als de waterstand aan de kant van de Waddenzee lager is dan die aan de kant van het IJsselmeer, worden de schuiven geopend en kan men via natuurlijk verval afvoeren en gebruik maken van het getijdevenster. Dat is in de bestaande situatie een grote zorg. De tijd om te kunnen spuien wordt korter namelijk, omdat de gemiddelde waterstand aan de kant van de Waddenzee door de klimaatverandering geleidelijk hoger wordt. Dat is de eerste beperking. De tweede beperking is dat door klimaatverandering het IJsselmeer meer water in pieken krijgt aangeboden. Anticiperend kunnen we stellen dat we het niet meer gaan redden met enkel en alleen spuien, ondanks dat we meer spuimiddelen bouwen. Daarom is de inzet van de pompen ook belangrijk.”

 

Een samenspel van spuisluizen en gemalen

Om het hoofd te kunnen bieden aan de veranderende omstandigheden, heeft Levvel een tweetal nieuwe spuigroepen bij Den Oever voorzien, op de tusseneilanden tussen de bestaande spuigroepen. “Elke nieuwe spuigroep heeft vier spuikokers, in totaal spreken we dus over acht spuikokers erbij. Er is een toename van 75%  spuioppervlak bij Den Oever ten opzichte van de bestaande situatie. Voor het hele spuisysteem van de Afsluitdijk hebben we bij Kornwerderzand ook nog de capaciteit van de reeds bestaande spuigroepen aldaar, twee groepen van ieder vijf spuikokers. De twee gemalen die we gaan realiseren met in totaal zes pompen kunnen samen de voorgeschreven afvoer van 235 kubieke meter water per seconde verzorgen. Deze pompen worden echter alleen ingezet wanneer het nodig is, dus ‘spuien als het kan, pompen als het moet’. Door deze werkwijze wordt er een actieve bijdrage geleverd aan minder energieverbruik. Daarnaast zijn de pompen zelf ook uitgekozen om hun energiezuinigheid.”

Levvel heeft gekozen voor een verticaal aanzuigende pomp, met een wegstuwing onder een hoek van 90˚. Zuidgeest legt uit: “Om een zo kort mogelijk pompkanaal te bewerkstelligen is er voor deze pomp gekozen, het is de kortste inbouwmaat die we kwijt konden. Een mooi detail is dat de pompen door de grootte en de stand van de pompwaaiers ‘visvriendelijk’ zijn en derhalve geen invloed zullen hebben op de visstand.” Naast het feit dat er energie bespaard wordt door de keuze van de pomp en het slechts inzetten van de pompen wanneer nodig, wordt er een bijdrage aan de energieneutraliteit van de Afsluitdijk geleverd door de inzet van zonnepanelen. Er wordt een park met zonnecollectoren gerealiseerd op de plaats waar nu het (tijdelijke) kantoor van Levvel in Den Oever staat, in totaal een oppervlak van 3 hectare. De energie van zowel de pompen als de overige infrastructuur wordt gecompenseerd door middel van zonne-energie.

 

Een op zichzelf staand project

“Het realiseren van de nieuwe spuisluizen en gemalen mag gezien worden als een op zichzelf staand deelproject binnen het werk rondom de renovatie van de Afsluitdijk. De planning heeft echter wel raakvlakken met andere zaken, zoals het afsluiten van één rijbaan op de A7 en het in dezelfde fasering renoveren van onder andere de dekken van bestaande spuigroepen”, zegt Zuidgeest tot besluit.