Waterschap Rivierenland balanceert continu tussen de technische eisen en de gewenste uitstraling bij de dijkversterking van de stad Tiel

Sinds eind 2022 wordt er in opdracht van Waterschap Rivierenland hard gewerkt aan het versterken van de dijk bij de stad Tiel. Voordat er ook maar één schop de grond in kon gaan, ging er een heel traject van uitdenken, puzzelen en ontwerpen aan vooraf. Over elk stukje dijk is nagedacht; wat is technisch nodig en wat heeft de omgeving nodig? Met als resultaat een compleet uitgedacht ontwerp. Desondanks is het tijdens de werkzaamheden nog regelmatig balanceren tussen de technische eisen en de gewenste uitstraling.

“We hebben samen met ingenieursbureaus Tauw en Iv-Groep in totaal een kleine vier jaar besteed aan het ontwerp”, vertelt Koen van Gerven, technisch manager bij Waterschap Rivierenland. “Het voordeel van een goed uitgedacht en doorontwikkeld ontwerp is dat het in de aanbestedingsfase duidelijkheid gaf over onder meer de risico’s.” Over de aanbestedingsfase gesproken, deze was ten tijde van de coronacrisis en de start van de oorlog in Oekraïne. Met als gevolg een torenhoge staalprijs. “Gezien de vele benodigde stalen damwanden hebben we in overleg met het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) er bewust voor gekozen om de staalprijs in de aanbesteding vast te leggen en die naderhand te verrekenen met de actuele prijs. Hiermee ontstond een gelijk speelveld voor alle inschrijvers en lag het financiële risico niet bij de martkpartijen. Door als waterschap tevens de verantwoordelijkheid voor het damwandontwerp op ons te nemen, kon aannemer FPH Ploegmakers al vroegtijdig staal inkopen en konden we op tijd volgens planning starten met de werkzaamheden.”

Actieve rol waterschap

Volgens projectmanager Hans van Kooten vraagt het dynamische speelveld tussen wat technisch mogelijk is en wat de omgeving (gemeente, omwonenden en andere belanghebbenden) nodig heeft, een actieve rol van het waterschap. “We moeten actief meedenken en kritisch zijn, omdat er heel veel raakvlakken zijn. Voorbeeld van een veilige dijk passend in de omgeving is het ontwerp van de vestingmuur. We hadden hier kunnen kiezen voor een stalen wand. Dan was de dijk ook veilig geweest, maar gezien de monumentale status van de vestingmuur was dat eigenlijk geen optie. Hier hebben we samen met de gemeente, de monumentencommissie, FPH Ploegmakers en het Hoogwaterbeschermingsprogramma uitgebreid gekeken naar een passende oplossing voor de omgeving die tevens technisch gezien voldoet aan de veiligheidseisen. Het resultaat is een nieuwe muur met authentieke stenen die Tiel een heel mooi aanzicht geeft. Een ander voorbeeld waarbij we heel specifiek rekening hebben gehouden met de omgeving is een deel van het traject nabij Grand Café Bellevue. Hier hebben we de dijk minder hoog gemaakt dan gepland. Een hogere dijk betekent ook een verbreding ervan. Echter werden we hier beperkt door enerzijds de rivier en anderzijds de aangrenzende achtertuinen van omwonenden. Om te voorkomen dat iedereen een stuk tuin in moest leveren, wat heel ingrijpend is, hebben we ervoor gekozen om hier geen 50 jaar maar 25 jaar vooruit te kijken wat betreft de levensduur van de dijk. Al heel vroeg in het traject hebben we een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de gemeente Tiel. Daarbij zijn we al met elkaar in gesprek gegaan over de wensen en werkzaamheden vanuit de gemeente om deze meteen mee te nemen in de projectwerkzaamheden. Wij als waterschap zorgen voor de uitvoering, de gemeente draagt financieel bij. We hebben gedurende het hele project tot nu toe een hele intensieve samenwerking waarbij we tweewekelijks overleg hebben.”

Mijlpaal

én van de mijlpalen tot nu toe in het project is de grofzandbarrière (GZB), een innovatie van Waterschap Rivierenland. Koen: “Bij deze grofzand-techniek maken we gebruik van de natuurlijke grondstoffen grof zand en klei. Daardoor gaat de grofzandbarrière heel lang mee. Hiermee lopen we als waterschap voorop in Nederland. We hebben zelfs een speciale dag georganiseerd waar andere waterschappen, provincies, gemeenten en andere belangstellenden kennis konden opdoen hoe je een dergelijke barrière aanlegt.”

Goodwill dankzij korte lijnen

Koen en Hans zijn erg tevreden over de samenwerking met FPH Ploegmakers. Hans: “Het moment dat zij ‘aan boord’ kwamen bij het project, was voor ons best spannend. Na jaren van voorbereiding veranderde onze rol. De aannemer kreeg de leiding en de werkzaamheden gingen van start. Maar dat is terugkijkend op die periode, allemaal heel goed gegaan. Het fijne van een relatief klein team als die van FPH Ploegmakers is dat de lijnen heel kort zijn. Je hoeft maar een belletje te plegen en het is geregeld. Niet alleen naar ons toe, maar ook naar de omwonenden. Dat heeft ons zeker veel goodwill opgeleverd. Bovendien zijn ze heel oplossings- en resultaatgericht, iets wat in het project zeker van pas komt.”