Hoe kan al het werk aan onze infra slimmer worden uitgevoerd?

Prominente rol bij InfraTech voor renoveren en vervangen kunstwerken

Het is één van de grootste uitdagingen waar de Nederlandse infrasector zich in de komende decennia voor geplaatst ziet. Niet voor niets neemt het thema ‘Vervanging en Renovatie’ tijdens InfraTech 2025 een prominente plek in op de beursvloer. Tijdens verschillende kennissessies, workshops en lezingen wordt ingegaan op hoe al die kunstwerken op tijd kunnen worden aangepakt. Want de situatie dreigt nijpend te worden. 

De infrastructuur in Nederland veroudert in rap tempo. Alleen al de provincie Noord-Holland staat voor een enorme uitdaging: de vervanging en renovatie van 14.500 bruggen en viaducten. Zonder een slimme aanpak zou dit project de provincie 15 tot 20 miljard euro kosten, wat praktisch onhaalbaar is gezien het beperkte budget en tekort aan personeel. Daarom is een innovatieve benadering essentieel om de infrastructuur betaalbaar en toekomstbestendig te houden.

“Het moet vooral slimmer en efficiënter”, stelt Patrick Bakhuizen van ingenieursbureau Fugro. “Wij weten al langer dat we met behulp van sensoren en monitoring enorm veel kunnen besparen, omdat uit de data kan blijken dat volledige vervanging van infrastructuur niet altijd nodig is.”

InfraTech 2025

Met ruim 450 exposanten en meer dan 200 kennissessies biedt InfraTech 2025 volop netwerkmogelijkheden en inspiratie. Registreer nu voor gratis toegang via www.infratech.nl.

Met een uitgebreid programma dat is toegespitst op de actuele thema’s in de sector, biedt InfraTech 2025 een platform waar professionals, bedrijven en overheden samenkomen om te discussiëren over de toekomst van infrastructuur. Dit jaar richt InfraTech zich inclusief ‘Vervanging en Renovatie’ op zes hoofdthema’s. De andere vijf zijn: Ondergrondse Infra, Mobiliteit en Logistiek, Digitalisering, Klimaat en Verduurzaming en Human Capital. Bekijk het volledige kennisprogramma op de website.

Een goed voorbeeld van deze nieuwe aanpak is te vinden in Amsterdam, waar de gemeente met behulp van sensoren de staat van bruggen continu monitort. De data-analyse toont aan dat volledige vervanging vaak niet nodig is. Waar aanvankelijk tientallen bruggen vervangen zouden moeten worden, bleken er na nauwkeurige monitoring minder dan tien direct aangepakt te moeten worden. Deze inzichten stellen overheden in staat kostbare vervangingsprojecten uit te stellen of zelfs te vermijden. Dit soort voorbeelden toont de kracht van een data-gedreven beheer van infrastructuur aan.

Ook in Rotterdam wordt gebruikgemaakt van innovatieve technologie. De metrotunnel wordt continu gemonitord door sensoren, waardoor dure inspecties en verstoringen van het treinverkeer tot een minimum worden beperkt. Deze systemen zorgen ervoor dat opkomende problemen vroegtijdig worden gesignaleerd en preventief opgelost kunnen worden. Dit voorkomt overlast voor reizigers en zorgt voor aanzienlijke kostenbesparingen op de lange termijn.

Prijsuitreiking tijdens InfraTech 2025
De finalisten presenteren hun projecten op 13 december 2024, waarna de winnaars
op 15 januari 2025 worden bekendgemaakt tijdens InfraTech in Rotterdam Ahoy.
Minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat zal de prijzen uitreiken in het Rijkswaterstaat-paviljoen.

Datagedreven assetmanagement

“Met datagedreven beheer en monitoring kunnen overheden duurzame en financieel verantwoorde keuzes maken, waarbij de veiligheid van de infrastructuur gewaarborgd blijft”, legt Patrick uit. “Wij werken in dit kader met een aantal partners samen in het programma Toekomstbestendige Leefomgeving van het Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI). Dit programma stimuleert innovatieve projecten en methoden die overheden en andere belanghebbenden helpen om de overgang naar datagestuurd assetbeheer te realiseren. Opdrachtgevers kunnen zich hierbij aansluiten en gebruikmaken van subsidie van het Nationaal Groeifonds.” 

Rijkswaterstaat zet ook in op datagedreven assetmanagement. De rijksdienst stuurde deze werkwijze niet voor niets in voor de InfraTech Innovatieprijs. Datagedreven assetmanagement geeft Rijkswaterstaat de kans om de toestand en levensduur van het areaal beter in beeld te krijgen, anders te kunnen sturen, het onderhoud voorspelbaar te krijgen en daarmee betaalbaarder te worden. Datagedreven werken wordt onderdeel van het werk in het assetmanagement. Het Programma Datagedreven Asset-management van Rijkswaterstaat zorgt ervoor dat deze manier van werken succesvol wordt geïntroduceerd. Bij natte kunstwerken, beweegbare bruggen en tunnels is in een aantal pilots ervaring opgedaan, waarbij het beheer en onderhoud met behulp van actuele data, artificial intelligence en dashboarding op landelijk en regionaal niveau is getest. De kernvraag hierbij was: ‘werkt het?’. De volgende periode staat de ‘uniformeringsfase’ centraal. In deze fase creëert Rijkswaterstaat de organisatorische, procesmatige en technische randvoorwaarden om datagedreven assetmanagement binnen de hele organisatie bij natte kunstwerken, beweegbare bruggen en tunnels te doen. De kernvraag in deze fase is: ‘hoe werken we als Rijkswaterstaat ermee?’

Samen slimmer renoveren

Een ander belangrijk initiatief in dit kader is ‘Samen Slimmer Renoveren en Vervangen’ (SSRV), een samenwerking tussen de provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat, ProRail, de Vervoerregio Amsterdam en verschillende gemeenten. Dit samenwerkingsverband richt zich op het efficiënter beheren en renoveren van de bestaande infrastructuur door middel van data, standaardisatie en samenwerking.

De aanpak omvat onder andere het verzamelen van data over bestaande bruggen en viaducten, het clusteren van soortgelijke kunstwerken in ‘families’ en het ontwikkelen van standaardmonitoringsmethoden en gestandaardiseerde bouwonderdelen. Door deze manier van werken kan de vervangings- en renovatieopgave efficiënter, met minder kosten, menskracht en minder impact op de omgeving worden uitgevoerd.

Het initiatief SSRV streeft niet alleen naar het efficiënter beheren van infrastructuur, maar ook naar het versterken van de samenwerking tussen verschillende partijen. Gedeputeerde Jeroen Olthof benadrukte onlangs het belang hiervan: “We moeten de opgave anders organiseren. Als dit faalt, heeft Noord-Holland een heel groot probleem om in de toekomst verbonden en bereikbaar te blijven.” De samenwerking moet ervoor zorgen dat infrastructuurbeheerders elkaar beter leren kennen, kennis uitwisselen en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid en bereikbaarheid van de regio. Daarnaast wordt binnen SSRV ook gewerkt aan de ‘areaalbenadering’, waarbij kunstwerken als geheel worden bekeken en het werk in groepen wordt aanbesteed. Dit zorgt voor een meer gestructureerde en efficiënte planning van werkzaamheden, met als doel de impact op de bereikbaarheid van de provincie te minimaliseren. Deze innovatieve benadering moet resulteren in een duurzamer en financieel verantwoord beheer van de infrastructuur.

De werkgroep van het samenwerkingsinitiatief SSRV bestaat inmiddels uit medewerkers van de gemeenten Alkmaar, Amstelveen/Aalsmeer, Amsterdam, Den Helder, Haarlem, Purmerend en Zaanstad, Rijkswaterstaat, ProRail, Vervoerregio Amsterdam en de provincie Noord-Holland. Ook werken de gemeenten Edam-Volendam, Hilversum, Medemblik, Schagen, Waterland en Wijdemeren actief mee op onderdelen van het initiatief.

Vernieuwende blik

De uitdagingen waar niet alleen de provincie Noord-Holland, maar de gehele infrasector voor staat, vereisen een vernieuwende blik en een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen. Het succes van initiatieven zoals datagedreven assetmanagement en SSRV kan de sleutel zijn tot het waarborgen van de veiligheid, duurzaamheid en bereikbaarheid van de Nederlandse infrastructuur, zonder dat de kosten de pan uit rijzen. Sensoren en data-analyse spelen hierin een cruciale rol, door ervoor te zorgen dat onderhoud en renovatie precies daar plaatsvinden waar het nodig is, en niet meer dan dat. Tijdens InfraTech 2025 zullen alle initiatieven en innovaties uitgebreid aan bod komen.    

Genomineerden InfraTech Innovatieprijs

De negen genomineerden voor de prestigieuze InfraTech Innovatieprijs 2025 zijn bekendgemaakt. Uit bijna vijftig inzendingen heeft de jury een selectie gemaakt van de meest innovatieve projecten, verdeeld over drie categorieën: Productinnovaties, Procesinnovaties en Duurzame Samenwerking. De genomineerden onderscheiden zich door hun vernieuwende aanpak op het gebied van duurzaamheid, efficiëntie en samenwerking binnen de infrasector. Met name in de categorieën product- en procesinnovaties was de concurrentie sterk en waren de keuzes uitdagend.

Genomineerden per categorie

Productinnovaties

• Boskalis Nederland B.V. – Buoycrete stabilisatie: Een duurzame betonoplossing die kades versterkt en de levensduur met 30 jaar verlengt.
  
• Neolithic B.V. – On-demand 3D geprinte putten: 3D-geprinte maatwerk putten die snel, duurzaam en efficiënt inspelen op personeelstekort en grondstofbesparing.
  
• Beens Groep – Drijvend Waterstof Laadstation: Een emissieloze, modulaire energieoplossing voor elektrische machines op water en land.

Procesinnovaties

• BAM Infra Nederland – Smart Grid Charging: Een open-source oplossing die wagenparken oplaadt met eigen groene stroom, zelfs bij netcongestie.
  
• Dura Vermeer & Heijmans – De Natuurladder: Bevordert biodiversiteit en klimaatbestendigheid in bouwprojecten door gedragsverandering en leiderschap.
  
• Lhoist – Kalk in klei: Een duurzame methode voor dijkversterking met kalkbehandeling van klei, waardoor de veiligheid toeneemt en de CO2-uitstoot wordt verminderd.

Duurzame Samenwerking

• Provincie Gelderland – Asphalt Recycling Train: Een oplossing voor circulair wegonderhoud door oude asfaltlagen ter plekke te hergebruiken, in lijn met de klimaat- en circulaire doelen van 2030.
  
• DuSpot en BAM Infra Nederland – Matchingstool voor circulaire bouwmaterialen: De eerste onafhankelijke marktplaats voor circulaire bouwmaterialen, gericht op kostenreductie, CO2-uitstoot vermindering en efficiënte materiaalstromen.
  
• Buyer Group Grondstromen – Samen slimmer werken met waardevolle grond: Publieke en private partijen werken samen om grond circulair en kostenefficiënt te hergebruiken door middel van datagestuurde samenwerking.

Juryleden

De jury bestaat uit juryvoorzitter Arno Visser (Koninklijke Bouwend Nederland),
Joop Polfliet (Gemeente Rotterdam), Diana Beuting (Rijkswaterstaat), Marcel Hertogh
(TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam), ir. D’tasha Demmerer (Witteveen+Bos),
en Doekle Terpstra (Techniek Nederland).