Platform over civiele techniek, ondergrondse infra, energie, bouwmateriaal & bouwmachines
Zorgvuldig omgaan met erfgoed
Nieuwe Hollandse Waterlinie, Fort bij Vuren.

Zorgvuldig omgaan met erfgoed

Binnen het dijktraject Gorinchem-Waardenburg liggen diverse zichtbare en onzichtbare cultuurhistorische elementen. Denk aan Fort Vuren, de Dalemse sluis, Vesting Gorinchem en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hoe ga je daar zorgvuldig mee om en hoe kun je hier in het hele proces rekening mee houden? De erfgoedingenieurs van Vestigia BV hebben dit op een innovatieve en duurzame manier in kaart gebracht.

“De huidige dijkversterking is een logisch onderdeel in de geschiedenis van de dijk”, aldus Jeroen Flamman, senior KNA (Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie) archeoloog bij Vestigia BV. “Dat is in de loop der eeuwen meerdere malen gebeurd. Het wordt echter een ander verhaal als je bijvoorbeeld de dijk verlegt of een dijkvoet verbreedt, dan bestaat de kans dat je de archeologie verstoort.”  Om dat laatste in kaart te brengen, heeft de Graaf Reinaldalliantie Vestigia BV ingeschakeld. Vestigia is het onderzoeks- en adviesbureau op gebied van archeologie en cultuurhistorie. De erfgoedingenieurs hebben passie voor het verleden én denken met de klant mee. “Al in een vroeg stadium van een bouw- of ontwikkelingsproces worden wij ingeschakeld. Wij maken de risico’s voor zowel het ondergronds, het bovengronds, als het onderwater erfgoed inzichtelijk. Onze rol is tweeledig. Ten eerste kijken we naar de raakvlakken op gebied van cultuurhistorie en natuurhistorisch landschap met in dit geval de plannen voor de dijkversterking. Denk aan letterlijke raakvlakken als een archeologische vindplaats. Daarnaast zijn er mogelijk ook theoretische raakvlakken, bijvoorbeeld projectplannen die schadelijk zijn voor het beeld van het historische landschap. Hebben we de raakvlakken in beeld, dan kunnen we vervolgens bepalen welke vervolgstappen nodig zijn en wanneer.”

Hoge archeologische waarde

Bij hun analyse hebben de erfgoedingenieurs van Vestigia het hele tracé Gorinchem-Waardenburg  verdeeld in zones. Sommige zones hebben een hoge archeologische verwachting, andere een lage. “Een hoge archeologische zone houdt in dat het gebied in het verleden geschikt was om te wonen en we dus historische elementen kunnen tegenkomen. Vinden in die zones werkzaamheden plaats, dan doen we daar booronderzoeken en graven we proefsleuven om te bepalen waar mogelijk archeologie voorkomt. Zo zoomen we in op wat we mogelijk kunnen vinden.”

Fort bij Vuren in HIA beeld.

Nieuwe Hollandse Waterlinie

Een mooi concreet voorbeeld is de Nieuwe Hollandse Waterlinie die sinds vorig jaar Unesco Werelderfgoed is. Wat is de impact van de dijkversterking op die voormalige verdedigingslinie? Vestigia heeft dat op een innovatieve manier in kaart gebracht. “De milieueffectrapportage is niet voldoende toegespitst op dit type erfgoed. Daarom hebben we voor het eerst in Nederland een zogenaamde Historical Impact Assesment (HIA) gedaan, ofwel een cultuurhistorisch effectrapportage op de wijze zoals UNESCO dat graag ziet. Door de heldere verbeelding en de collectieve én individuele beschrijving van de historische elementen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het raakvlak met de dijkversterking geeft de HIA een heel goed beeld van de impact van de plannen op de afzonderlijke elementen van dit stukje Unesco Werelderfgoed, maar ook op de samenhang daartussen. Ook duurzaamheid is een belangrijk aspect. Erfgoed is per definitie duurzaam. Het gaat immers al enkele tientallen of honderden jaren mee. Waar mogelijk behouden we het op locatie en passen we het duurzaam in, zo niet, dan ontsluiten we  de informatie en bewaren het in het archief.”

De meerwaarde van de erfgoedingenieurs is volgens Flamman groot. “Als je met een groot project start en je bent niet voorbereid op wat je onderweg mogelijk tegenkomt, dan is de impact des te groter. Door de raakvlakken van de plannen met het erfgoed vooraf in beeld te brengen, kun je  anticiperen in plaats van reageren.”    

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.