Vergroten doorstromingmonumentale Doorslagsluisin Nieuwegein

De historische Doorslagsluis in Nieuwegein kampt met achterstallig onderhoud en vormt een knelpunt in de aanvoerroute van het water naar West-Nederland. Bij het variantenonderzoek voor het vergroten van de Doorslagsluis was verwijderen een reële optie, maar gezien de monumentale status is gekozen voor een innovatieve oplossing. Deze kwam tot stand door goed overleg tussen Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, gemeente Nieuwegein, Historische Kring Nieuwegein, monumentencommissie en omwonenden. Er is gekozen voor een variant waarbij de doorvoercapaciteit rond de Doorslagsluis vergroot wordt, terwijl de cultuurhistorische uitstraling behouden blijft.

De werkzaamheden worden in verschillende fases uitgevoerd. Er is een bouwteam opgericht waarin opdrachtgever en bouwer nauw samenwerken en hun kennis en expertise delen. Het bouwteam coördineert het hele project. Hoofdaannemer Heijmans schakelde Kandt B.V. in als onderaannemer voor het uitvoeren van diverse werkzaamheden aan de sluis. Bastiaan Verheul, projectleider bij Kandt: “Als onderdeel van het bouwteam ben je vroeg betrokken bij het project en draag je proactief bij aan de uitvoerbaarheid van de werkzaamheden. De uitdaging bij dit project? Er waren geen tekeningen beschikbaar van de bestaande constructie. Daarop deed Heijmans diverse onderzoeken om de benodigde informatie boven water te krijgen. Een goede eerste stap om de aanlegdiepte, de staat en de constructie van de kademuren inzichtelijk te krijgen.”

Verheul licht meer uitdagingen toe bij dit project. “Het is een lang gestrekt werk van zo’n 300 meter, met een bovenhoofd, benedenhoofd en een brughoofd. De sluiskolk van de voormalige sluis is 11 meter breed, maar bij de sluishoofden en het brughoofd is het slechts 6 meter breed, wat de doorstroom van het water belemmert. Daar moet dus iets mee gebeuren. Tegelijkertijd zijn er restricties omdat het een monument betreft. Iets om rekening mee te houden in het ontwerp. Dit wordt gedaan door de sluishoofden te slopen en op palen terug te bouwen. De sluis blijft optisch intact en de benodigde doorstroom is gecreëerd zodat extra water er onderdoor kan stromen.”

Daar waar de sluishoofden en het brughoofd verdwijnen, is het belangrijk dat de kade zijn kerende functie behoudt. Door Kandt zijn er op vijf verschillende locaties damwanden aangebracht (in totaal zo’n 120 meter), die verankerd zijn met tweeëndertig groutankers. “Omdat er onder de kademuur houten palen en kespen zitten, waar de damwand doorheen moest, hebben we daar de oude fundatie gecrusht om de damwandlijn vrij te maken. Ook hebben we vijftien LeKa-palen geboord door de bestaande sluishoofden, waar -na de sloop van de sluishoofden- een tafelconstructie op gemaakt wordt waar de nieuwe sluishoofden op komen te rusten. Vanaf de buitenzijde krijgt het hiermee de uitstraling van een sluis. In overleg met de architect, die betrokken is bij dit project vanwege het monumentale karakter van de sluis, worden er ook gedeeltelijke sluisdeuren toegepast, waar het water wel onderdoor kan stromen.” 

Verheul legt uit dat er specifiek materieel is ingezet om alle werkzaamheden te kunnen realiseren. “Het water is te smal om een ponton in kwijt te kunnen. Vanaf het fabrieksterrein mogen we niet werken en aan de andere zijde mag de weg wel afgesloten worden, maar de belangrijke fietsroute die er loopt niet. Het is niet helemaal bekend wat de staat van de kade is, dus ook daar kun je niet ongelimiteerd met groot materiaal gaan staan.” Een hele uitdaging dus, maar eentje waar Kandt wel raad mee weet. “We hebben hulpplateaus gemaakt waarvanaf de werkzaamheden zijn uitgevoerd, zonder de fietsers te hinderen. En om een goede aansluiting te maken tussen de sluiskolkwand en de nieuw te plaatsen damwand door de bestaande sluishoofden, heeft De Wilde NL B.V. kernboringen door het metselwerk van de bestaande sluiswand gemaakt. Omdat er met diamantboringen een strakke slooplijn gemaakt wordt -exact op de gewenste plaats- is de aansluiting op de intact blijvende bestaande kolkwand gewaarborgd. Al met al weer een mooi project waar Kandt aan mee heeft gewerkt en waar er tussen verschillende partijen en disciplines constructief is samengewerkt”, zegt Verheul tot slot.