Van duiker tot nieuw station

Met het Programma Hoogfrequent Spoor Rijswijk – Rotterdam maakt ProRail het spoor geschikt om meer treinen te laten rijden. Op het 5,8 kilometer lange traject zijn hiervoor tientallen aanpassingen nodig. Van nieuw station tot spoorbrug: Antea Group is verantwoordelijk voor het ontwerp van twintig constructies én het baan- & spoorontwerp. Aan ontwerpleider Koen van Gelder om dit te begeleiden: ‘Je schaakt soms op twintig borden tegelijk.’ 

“Een ontwerpproject op Champions League niveau”, blikt Koen van Gelder terug op de afgelopen twee jaar. In 2019 kreeg Antea Group de vraag om twintig constructies te ontwerpen voor het Programma Hoogfrequent Spoor. Een ontwerppakket waar alles in zit: van eenvoudig duikertje tot het ontwerp van het meest energiezuinige station van Nederland: Delft Campus. Koen: “Met drie ontwerpteams hebben wij in anderhalf jaar tijd al die constructies, en later ook het baan- en spoorontwerp, van voorlopig naar uitvoeringsontwerp gebracht.”

De ontwerpleider is aanvoerder én verbindingsspeler in dit proces. Koen: “Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat constructeurs en ontwerpers hun werk kunnen doen, dat duidelijk is welke afwegingen er worden gemaakt en hoe ze verder moeten. Dit betekent dat je continu in gesprek bent met opdrachtgevers, uitvoerende partijen en stakeholders. Welke ontwerpkeuzes maak je, hoe faseer je de bouw en hoe kom je tot een ontwerp waarmee iedereen verder kan?”

Eén van de grote uitdagingen is om alle raakvlakken mee te nemen. “Dit is schaken op twintig borden tegelijk”, vertelt Koen. Neem het ontwerp voor de 250 meter lange onderdoorgang bij Rijswijk. “Je schuift bij het waterschap aan om na te denken hoe je de afwatering een plek geeft in het ontwerp. Je maakt met de aannemer keuzes over hoe je de aanleg van de bouwkuip én de voorbelasting van het spoor veilig combineert. Maar je zit net zo goed met de architect om tafel om de tunneldetaillering door te spreken: hoe integreer je leuningen, de pompkeldertoegang en het tegelwerk?”

Wat dit proces bemoeilijkt is de factor tijd. Koen: “Het ontwerp van constructies zit voorin het proces zodat je op tijd vergunningen kunt aanvragen. Wij zijn hierdoor soms al maanden bezig met een ontwerp, terwijl andere partijen niet zo ver zijn.” Dan kan het gebeuren dat het tunnelontwerp niet naadloos aansluit op bijvoorbeeld de bovenleidingen. “Deze conflicten moet je vroeg in beeld hebben zodat je ze met elkaar kunt oplossen. Een kwestie van continu scherp blijven, kritisch meekijken, goed communiceren en meebewegen.”

Ondanks dat twintig kunstwerken een eigen dynamiek volgen, kregen de ontwerpers en constructeurs van Antea Group het voor elkaar om alle ontwerpen binnen de planning rond te krijgen. De goede inhoudelijke samenwerking met ProRail en Strukton hielp hierbij. “Het is fijn werken wanneer je veel vertrouwen krijgt.” Nu een groot deel van de ontwerpen in de uitvoeringsfase zit, is de hoofdmoot van het werk geklaard. Koen: “We zijn nu bezig met de site-engineering: ervoor zorgen dat aanvullende vragen of wijzigingen worden meegenomen.”

Overigens werd eind maart bekend dat er een mooi vervolg komt. Antea Group kreeg de opdracht om een belangrijke rol te spelen bij de afbouw van de twee eerder aangelegde tunnelbuizen onder station Delft. Koen: “Prachtig dat wij ook bij het slotakkoord betrokken zijn. We zijn oprecht trots dat ons denk- en rekenwerk bijdraagt aan een treinverbinding van wereldklasse.” 

Aanpassingen

Op de trajecten van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer rijden minstens zes intercity’s en nog eens zes sprinters. Op het traject Den Haag-Rotterdam gaan zelfs acht intercity’s en zes sprinters rijden. Om dit mogelijk te maken moeten er tientallen aanpassingen worden gedaan. Het project zal eind 2024 worden afgerond.