Platform over civiele techniek, ondergrondse infra, energie, bouwmateriaal & bouwmachines
Renovatie Afsluitdijk is uithangbord voor de rest van de wereld

Renovatie Afsluitdijk is uithangbord voor de rest van de wereld

Op 28 mei 1932 werd het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht. De waterkering tussen Noord-Holland en Friesland, die het IJsselmeer afsluit van de Waddenzee werd als onderdeel van de Zuiderzeewerken in het leven geroepen om Nederland tegen overstromingen te beschermen.

Het originele ontwerp van de Afsluitdijk kwam van de hand van Ingenieur Cornelis Lely, die destijds lid was van de Zuiderzeevereniging. Het oorspronkelijke plan voor de afsluiting en inpoldering van de Zuiderzee ontwierp hij al in 1891. De daadwerkelijke aanleg van de Afsluitdijk begon in 1927. Nu, in 2019, wordt de Afsluitdijk grootschalig gerenoveerd, zodat ook toekomstige generaties veilig beschut zijn tegen overstromingen, daarbij rekening houdend met veranderende klimaatomstandigheden. Het werk is in handen van bouwconsortium (BAM, Van Oord en Rebel) Levvel “Lely’s Erfgoed Veiliggesteld”. We spreken ten kantore van Levvel met Carlo Kuiper, Projectdirecteur SPC en met Carlos Mollet, Projectdirecteur EPC en MTC. De heren komen respectievelijk van BAM en Van Oord.

Renovatie Afsluitdijk

Spui- en pompcomplex Den Oever.


Dit is het moment
Op de vraag waarom de Afsluitdijk gerenoveerd moet worden, antwoordt Mollet: “De dijk beschermt Nederland inmiddels al bijna 90 jaar tegen overstromingen, maar voldoet niet meer aan de huidige normen voor waterveiligheid en is afgekeurd. De voorgenomen renovatie moet bescherming gaan bieden tegen een storm die eens in de 10.000 jaar voorkomt. Daarnaast moet er meer water kunnen worden afgevoerd van IJsselmeer naar Waddenzee. Door veranderende klimaatomstandigheden komt er meer water vanaf de rivieren in pieken het IJsselmeer in. Dit water dient door de bestaande spuisluizen in de Afsluitdijk naar de Waddenzee afgevoerd te worden. De zeespiegel stijgt, waardoor de tijd om te kunnen spuien steeds korter wordt. Daarom worden er 8 extra spuikokers en 2 grote gemalen gebouwd. Deze gemalen hebben elk 3 pompen met een diameter van 4.65 meter. De pompen kunnen onder alle omstandigheden water afvoeren.”

Werken met de winkel open
“De werkzaamheden van bouwconsortium Levvel vinden plaats onder DBFM-contract, in opdracht van Rijkswaterstaat. Dat houdt in dat wij als bouwbedrijven zorg dragen voor de voorfinanciering en Rijkswaterstaat betaalt zodra de infrastructuur beschikbaar is”, vertelt Kuiper. “De Special Purpose Company (SPC) trekt financiers aan. De SPC bestaat uit aandeelhouders BAM met PGGM, Van Oord met Aberdeen Standard Investments en Rebel met EPICO. De SPC besteedt vervolgens het werk uit aan een EPC (Engineering, Procurement and Construct). BAM en Van Oord vormen samen de EPC en de MTC (Maintenance Term Company), ieder neemt voor 50% deel in een volledig geïntegreerde combinatie.”

Renovatie Afsluitdijk

Werkzaamheden bij Den Oever, mei 2019.

Het contract met Rijkswaterstaat werd op 25 april 2018 getekend. “12 Oktober 2018 was de officiële aanvangsdatum”, legt Kuiper uit. “Dat was het moment waarop wij de instandhouding van de Afsluitdijk hebben overgenomen.” Mollet vult aan: “We werken met de winkel open. Alle sluizen en bruggen moeten zo veel mogelijk blijven draaien en daarvoor hebben we dus een onderhoudsorganisatie die vanaf 12 oktober 2018 alle assets in het contract onderhouden. Het is hier niet even ‘bouwen binnen het hek’, we hebben het over een behoorlijke onderhoudsorganisatie. Als op 31 december 2022 de bouwfase gereed is, dan volgt een periode van 25 jaar onderhoud (tot en met 2048).” Oude contractvormen zorgen nog wel eens voor een hindernisbaan als het om innovatieve oplossingen gaat. Daar wil Mollet in dit geval juist een pluim uitdelen aan Rijkswaterstaat: “Het team van Rijkswaterstaat heeft echt zijn nek uitgestoken om een contract uit te schrijven met functionele specificaties, in plaats van louter voorschriften. Dat maakt dat er innovatief op de uitvraag ingespeeld kan worden. De renovatie van de Afsluitdijk mag gezien worden als het uithangbord op waterbouwkundig gebied voor de rest van de wereld.”

Renovatie Afsluitdijk

Carlo Kuiper (links), Projectdirecteur SPC en Carlos Mollet, Projectdirecteur EPC en MTC.


Afsluitdijk energieneutraal
Rijkswaterstaat heeft de eis gesteld om de Afsluitdijk energieneutraal te maken.       

Mollet: “Er worden 6 nieuwe pompen geplaatst, zo groot als een huis. De pompen die we toepassen, zijn visvriendelijk en ook nog eens energiezuinig. Daarnaast komen er extra spuisluizen, zodat er meer natuurlijke waterafvoer plaatsvindt. We kunnen per pomp 235 kubieke meter per seconde afvoeren, maar door de extra spuien die bouwconsortium Levvel in het plan heeft inbegrepen is slechts 10% van de energie nodig ten opzichte van het referentieontwerp. Spuien als het kan, pompen als het moet dus.”

Renovatie Afsluitdijk

Verhoudingen vn het Levvel-bloc.

Om alle energie die wordt gebruikt te compenseren, wordt er een park met zonnecollectoren gebouwd. Kuiper: “In totaal gaat het om circa 3 hectare, voldoende om de Afsluitdijk inclusief alle assets energieneutraal te maken. De uiteindelijke locatie hiervoor is Den Oever, op de plaats waar nu ons kantoor staat. Wanneer alles gereed is dan wordt op een plug and play manier het kantoor verwijderd en komen er zonnecollectoren voor in de plaats.” Bij Breezanddijk komt er een pilot met 1 hectare aan drijvende zonnepanelen op het IJsselmeer. “Deze worden 15 jaar lang gemonitord op ecologisch gebied, om te kijken wat de invloed is op vogels en vissen en van bijvoorbeeld kruiend ijs”, licht Mollet toe.

Renovatie Afsluitdijk

Werkzaamheden bij Kornwerderzand, mei 2019.


Maar liefst 32 kilometer versteviging aan de kant van de Waddenzee
Om de dijk te versterken, worden er onder meer nieuwe bekledingsmaterialen toegepast. Mollet noemt het Levvel-bloc, een doorontwikkeling van het Xbloc, ook wel Xbloc+. “Dit golfbrekerblok gebruikt 35% tot 40% minder beton dan traditionele betonblokken. Dankzij de unieke vorm worden de Levvel-blocs, met speciaal ontwikkelde gripper aan een kraan, dakpansgewijs geplaatst. Een uitermate stabiele ligging is het gevolg. Een nieuwe fabriek in Harlingen gaat de Levvel-blocs volledig geautomatiseerd fabriceren. We hebben het over 75.000 Levvel-blocs met ieder 6,5 ton aan gewicht. Elk blok krijgt een RFID-chip, met daarin opgeslagen de gegevens over de samenstelling en plaatsing. Ieder blok is volledig traceerbaar. De aanvoer vanuit Harlingen naar de Afsluitdijk zal over het water geschieden. Duurzaam en zonder hinder voor het wegverkeer”, zegt Kuiper tot besluit. 

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.