Over de noodzaak van een nulmeting

En hoe deze wordt verankerd in het werkproces

Het belang van de bouwkundige nulmeting kunnen we niet genoeg onderschrijven. Deze nauwkeurige 3D-opname van posities, oppervlaktes en ruimtes van de bouwlocatie, zorgt dat de maatvoeringkundige uitgangspunten van een project kloppen. Het helpt dubbelwerk en aanpassingen tijdens de uitvoering voorkomen en de daarmee gepaard gaande faalkosten terug te dringen. Niet voor niets hebben grote namen in vastgoed, bouw, techniek en infra de nulmeting vast geïntegreerd in hun werkproces. In dit artikel leren we meer over de nulmeting in de bouwpraktijk van Heijmans. En presenteren we je een praktische whitepaper over de nulmeting waaraan zij meewerkten.  

Heijmans heeft de nulmeting volledig geïntegreerd in het werkproces. “Bij civiele onderhoudsprojecten start de nulmeting al in de tenderfase, bij de meeste projecten is dat pas na gunning”, zegt Pieter van Dueren den Hollander, projectleider bij Heijmans. “Maar altijd vóór aanvang van de ontwerpfase, zodat we vooraf correcte uitgangspunten definiëren, uitdagingen tijdig tackelen en waar nodig het ontwerp kunnen aanpassen.” Van Dueren den Hollander is van mening dat je beter twee weken langer aan het ontwerp kunt werken, dan dat je tijdens de uitvoeringsfase allerlei verrassingen tegenkomt. “Ook gebruiken we de nulmeting en tussentijdse metingen voor aantoonbaarheid achteraf, zodat we altijd kunnen laten zien hoe de situatie was voordat wij er aan de slag gingen.” 

Een mooi praktijkvoorbeeld is de bouw van een nieuwe OV-terminal op de Zuidas in Amsterdam, waar Heijmans na gunning een gedetailleerde nulmeting heeft uitgevoerd. “De ontwerpfase start met het controleren van de data-inwinningstekening die tijdens de inschrijving op de tender is gemaakt. Daarin is alle door de opdrachtgever aangeleverde data verwerkt. Er wordt een data-inwinningscoördinator aangesteld, die alle disciplines met elkaar verbindt en zorgt dat alle betrokkenen de benodigde data aanleveren. Vervolgens wordt – met Total Stations en 3D-laserscanners – de bouwlocatie en omgeving ingemeten. Soms doen we dat zelf, soms besteden we dat uit. Daarbij vinden we het belangrijk dat de gebruikte meetapparatuur jaarlijks wordt gekalibreerd, zodat we ervan uit kunnen gaan dat de gegenereerde data betrouwbaar is. Van de 3D-puntenwolk die uit de scan ontstaat, maken we vervolgens een Digital Twin, een virtuele kopie van de bouwlocatie. Het digitale ontwerp wordt gebaseerd op deze Digital Twin. En daarna bouwen we het werk daadwerkelijk na op de bouwlocatie.” De nulmeting houdt de risico’s voor het project op de Zuidas beheersbaar. “Door alles vooraf op de scan te checken en mee te nemen in het ontwerp, voorkom je verrassingen tijdens de uitvoering en stagnatie van de bouw. De kosten gaan voor de baten uit. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen”, zegt Van Dueren den Hollander.

Robin Dullens, eveneens projectleider bij Heijmans, onderstreept het belang van zo’n bouwkundige nulmeting. “Om deze in het werkproces te verankeren, is het belangrijk om nieuwe collega’s direct te betrekken in dit proces. Want controleren is ook een kwestie van gewoonte kweken”, weet hij uit ervaring. En dan heeft hij het niet alleen over het vergaren van informatie voor de nulmeting: ook het gebruiken van de nulmeting in de rest van het project is cruciaal. “Naast het proces en de techniek heb je met mensen te maken”, zegt Dullens. “De plannen en maatvoering kunnen nog zo goed zijn, als mensen ze niet goed gebruiken ben je nergens. Dat betekent trainen, goed communiceren en zorgen dat iedereen elke dag weet wat zijn taak is. Daarom blijft de data-inwinningscoördinator een cruciale spil tijdens de uitvoeringsfase.” Dullens benadrukt ook dat het belangrijk is om verder te kijken dan alleen de bouwkundige nulmeting in het heden: “Kijk ook naar het verleden en de toekomst, zodat je alle informatie hebt van de bouwlocatie voor je start met de uitvoeringsfase.” 

Hoe je in de praktijk aan een goede bouwkundige nulmeting komt, wat de taak is van de hoofdaannemer en onderaannemers én handige tips om de nulmeting te verankeren in het werkproces, lees je allemaal in de whitepaper van Topcon, te downloaden via:  topconpositioning.com/nl/nulmeting-de-bouw.