Ondergronds bouwen in een monumentale omgeving | De Entree

Het vernieuwen van de centrumzijde van Amsterdam Centraal – project De Entree – brengt een groot aantal uitdagingen met zich mee. Een drukke, dynamische omgeving, een bebouwde omgeving met veel bovengrondse en ondergrondse infra én een ondergrond met historie. Reden voor hoofdaannemer Max Bögl om al in een vroeg stadium de expertise van GEO2 Engineering in te schakelen en ons als partner bij het project te betrekken. Het takenpakket van het geotechnisch ingenieursbureau voor dit project is omvangrijk en heeft volgens senior adviseur Dennis Wondergem letterlijk en figuurlijk veel diepgang.

Historische ondergrond
Al sinds de aanbesteding in 2016 is GEO2 Engineering betrokken bij project De Entree. “De omgeving waarin het project wordt gerealiseerd is verre van alledaags: monumentale panden, ondergrondse infra zoals de Noord/Zuidlijn maar ook de ondergrond zelf”, weet Wondergem. “We hebben veel expertise op het gebied van dit soort complexe projecten en weten vanuit onze achtergrond als geen ander waar de behoefte ligt bij aannemers. Dat verklaart de praktische benadering in al onze adviezen. In het voortraject hebben we samen met Max Bögl & Partners een aantal slimmigheden bedacht in zowel ontwerp als bouwmethodiek met zo min mogelijk hinder voor de omgeving. Daarmee werd een financieel voordeel behaald tijdens de aanbesteding.” Ook na gunning is GEO2 Engineering nauw betrokken bij De Entree. “We zijn het geotechnisch ontwerp verder gaan uitwerken waarbij de (historische) bodem goed in kaart is gebracht”, stelt Wondergem.

Fietsenstalling onder water
De fietsenstalling wordt gerealiseerd in een bouwkuip met verankerde damwanden en aan de noordzijde een kistdamconstructie, vervolgt Wondergem. “De historische stroomgeulen van het IJ en de Amstel doorsnijden de bouwkuip. Dit betekent een sterk verloop in de diepere zandlagen, wat van invloed is op het ontwerp van de paalfunderingen en de damwandconstructies. Het ontwerp van de bouwkuip en de funderings- en verankeringsconstructie is zodanig geëngineerd dat wordt voorkomen dat de vloer tijdens de (droge) bouwfase zal opdrijven en de stalling tijdens de exploitatiefase teveel zal zakken. De grootste uitdaging zit ook hier weer in de raakvlakken met de omgeving. Het gaat hierbij om trillingen ten gevolge van de realisatie van de bouwkuip, deformaties ten gevolge van installatie en uitbuiging van de damwanden en de waterstanden binnen en buiten de bouwkuip.”

Doorsnede van de toekomstige fietsenstalling (bron: wUrck).

Bouwen naast historische caissons
Raakvlakken met de omgeving had ook de nieuwe wegconstructie van de Westertoegang die inmiddels al is verdiept en in gebruik is genomen. “Er is een betonnen bakconstructie toegepast, gefundeerd op staal. Het ontwerp van deze constructie hebben we samen met de constructeur uitgewerkt vanwege de grote interactie tussen de betonconstructie en de ondergrond. Zo is de invloed van de ondergelegen caissons (afgezonken in 1905), die het spoorviaduct ten westen van het centraal station dragen, op de betonnen bakconstructie beschouwd, en vice versa. Ook is de potentiële invloed van de noodzakelijke bemaling onderzocht. De grondwaterstand nabij de belendingen mocht niet verlaagd worden. Dit om eventuele kans op schade aan de monumentale panden in de omgeving, die gefundeerd zijn op houten palen, te voorkomen.”

Kademuren en steigerconstructies
Voor het project wordt ook een tweetal kademuren (ten oosten van de Kamperbrug) en tegenover het Noord-Zuid Hollandsch Koffiehuis ontworpen en gerealiseerd. Ana­lyse van eventuele invloed op de naastgelegen bestaande kadeconstructies en weg- en traminfra  en monitoring hiervan speelde een belangrijke rol. Tot slot heeft GEO2 Engineering advies gegeven over de invloed van het plaatsen van de open stalen buispalen ten behoeve van de tijdelijke steigers voor de rederijen op de caissons van de Noord/Zuidlijn, de huidige Oostlijn en bestaande kadeconstructies in het Stationsgebied.