Nederlandse Arbeidsinspectie: leren van een ongeval

Jarenlang onderzochten de arbeidsinspecteurs van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zelf een arbeidsongeval en werd vervolgens een sanctie opgelegd. Dat gebeurt nog steeds, maar onder strikte randvoorwaarden mogen bepaalde ongevallen (bijvoorbeeld met licht letsel) voortaan zelf onderzocht worden door de werkgever. Een sanctie blijft dan achterwege, mits de werkgever aan de slag gaat met een verbeterplan. Michel Schenk, adviseur bij Aboma geeft tekst en uitleg.

Het aantal arbeidsongevallen neemt al jaren toe. De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft onderzoek gedaan naar nieuwe mogelijkheden bij de afhandeling van een ongevalsonderzoek, met als doel dat werkgevers leren van ongevallen. Want soms levert investeren in veiligheid meer op dan het opleggen van een boete. Na een succesvolle pilot is de gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek in 2021 experimenteel van start gegaan en doorontwikkeld. Bij ongevallen met licht letsel kunnen de inspecteurs van Nederlandse Arbeidsinspectie besluiten om de werkgever zelf het ongeval te laten onderzoeken en hierover te rapporteren. “Het doel hiervan is dat bedrijven leren van een ongeval”, zegt Schenk. “Wat ging er mis, hoe had het ongeval voorkomen kunnen worden en welke maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat het niet nog eens gebeurt.”

Bedrijven hebben uiteraard nog altijd een meldingsplicht. “Ook bij de nieuwe aanpak komt de Nederlandse Arbeidsinspectie nog altijd ter plaatse het arbeidsongeval bekijken om de ernst van het ongeval en de gevolgen voor de werknemer in te schatten”, vervolgt Schenk. “Vervolgens wordt er op een aantal randvoorwaarden getoetst om van daaruit te bepalen of de werkgever in aanmerking komt voor zelfonderzoek. Een randvoorwaarde is bijvoorbeeld dat een bedrijf over een getoetste RI&E beschikt, en er in de basis al sprake is van voldoende zelfreflectie. Wordt aan alle eisen en voorwaarden voldaan, dan kan men gebruikmaken van de gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek. Een werkgever wordt gevraagd de toedracht van het ongeval in kaart te brengen, maar ook met een verbeterplan te komen. Het gaat dus verder dan alleen het ongeval zelf. Voor het uitvoeren van dat onderzoek en het opstellen van het verbeterplan is een format ontwikkeld dat wordt getoetst door Nederlandse Arbeidsinspectie. Bij een goedgekeurd plan legt de inspectie geen boete op. Wel wordt een jaar later getoetst of de verbeterpunten ook daadwerkelijk zijn geïmplementeerd.”

De gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek heeft als voornaamste doel dat bedrijven zelf leren van arbeidsongevallen, resumeert Schenk. “Dat ze dus niet in de juridische verdedigingshouding springen, maar echt intrinsiek werken aan het verbeteren van de veiligheid. Wat wij zien is dat het steeds beter wordt opgepakt in de bouw- en infrasector. Er is oprecht veel aandacht voor ‘veilig werken’. Vanuit Aboma ondersteunen we bedrijven op alle mogelijke fronten. Niet alleen met het ongevalsonderzoek, maar ook met het verzorgen van training en opleiding voor de hele keten om met meer zelfreflectie te komen tot een veilige bouwplaats.”