Kwaliteitscontrole aangevuld met een lekdetectiemeting

In Nederland moeten stortplaatsen voldoen aan de regelgeving volgens het Stortbesluit bodembescherming uit 1993. Hierin is opgenomen dat stortplaatsen een onder- en een bovenafdichting moeten hebben die de bodem beschermt tegen verontreinigingen uit afvalstoffen. Een aantal stortplaatsen in Nederland heeft een bovenafdichting waarvan de werking wordt gecontroleerd via lekdetectie. Uit langdurig onderzoek blijkt nu dat een lekdetectiemeting meer zekerheid biedt dan een standaard afdichtingsconstructie en dat preventieve vervanging kan worden voorkomen.

Enviro Quality Control BV was in 2005 de eerste inspectie-instelling in Nederland die door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd is als type A instelling. “Ondanks een permanente kwaliteitscontrole door zeer ervaren inspecteurs is de kans aanwezig dat tijdens de bouwfase, met name bij het aanbrengen van een afdeklaag op de afdichtingsconstructie, een beschadiging ontstaat”, weet Andries Steerenberg van Enviro Quality Control. “Een beschadiging tijdens de bouwfase is visueel niet meer waar te nemen, maar kan wel met behulp van een lekdetectie- en lokaliseringssysteem worden vastgesteld.”

Behalve het beschermen van de bodem mag de bovenafdichting van een stortplaats in Nederland ook geen water doorlaten. Steerenberg: “Er mag dus geen hemelwater in het stortlichaam komen of weglopen. De bovenafdichting moet volgens het Stortbesluit bodembescherming bestaan uit een combinatieafdichting van een minerale laag en een kunststoffolie. De minerale laag dient hierbij als een soort ‘veiligheidsvoorziening’ voor het geval er iets mis is met de folie. Lekdetectie kan worden toegepast in plaats van de minerale laag. De ‘zekerheid’ op afdichting die de minerale laag geeft wordt dan overgenomen door het lekdetectiesysteem. De bovenafdichtingsconstructie van folie met lekdetectie wordt als een gelijkwaardig alternatief voor een referentieafdichting volgens de Richtlijn Dichte Eindafwerking (VROM, 1991) beschouwd indien periodiek lekdetectiemetingen uitgevoerd worden en gemeten lekkages binnen tien dagen worden gerepareerd.”

Als alternatief voor de minerale laag heeft het Duitse bedrijf PROGEO Monitoring Systeme und Services GmbH & Co. KG twintig jaar geleden het lekdetectiesysteem Geologger ontwikkeld. “Met Geologger is het mogelijk om lekkage van hemelwater door een folieafdichting te signaleren en zelfs de exacte plaats van de lekkage te bepalen, zodat meteen een reparatie kan worden uitgevoerd,” legt Steerenberg uit. “Bij een standaard combinatieafdichting wordt lekkage pas ontdekt als er water in het stortlichaam wordt aangetroffen of als er in het grondwater in de directe omgeving verontreinigingen worden aangetroffen. Het kan jaren duren voordat men erachter komt dat er een lek is. Bovendien weet men dan nog niet waarhet lek zit, zodat reparatie niet mogelijk is. Geologger biedt die zekerheid wel. Preventieve vervanging van debovenafdichting kan daarmee worden voorkomen.”

Van Geologger is de gelijkwaardigheid door BOOG geaccepteerd. “Als onderdeel van het toetsen van de gelijkwaardigheid worden de meetresultaten van de al toegepaste Geologgersystemen nauwkeurig gevolgd. De controle op de lekdichtheid van de folie met Geologger op de voormalige stortplaatsen Schoteroog en HollandseBrug is gedurende de afgelopen 15 jaar door Bodemzorg uitgevoerd. Gebleken is dat zelfs bij zorgvuldig werken toch gaten in de folie zijn ontstaan door aanwezigheid van scherpe objecten in de deklaag en intensief gebruik van zwaar materieel op de locatie tijdens de aanlegfase. Ondanks dat de gaten veelal niet groter waren dan enkele centimeters kon dankzij Geologger de positie van deze lekkages worden opgespoord en gerepareerd. Alle lekkages zijn met succes hersteld en op dit moment is op de voormalige stortplaatsen sprake van een 100% waterdichte boven-afdichtingsconstructie. 

Afvalzorg had in 2004 de primeur en was de eerste stortexploitant in Nederland die het lekdetectiesysteem Geologger heeft toegepast in een bovenafdichtingsconstructie van stortplaats Schoteroog in Haarlem. “Het systeem wordt inmiddels op grote schaal toegepast bij de afwerking van stortplaatsen Hollandse Brug in Naarden, Het Friese Pad inEmmeloord en op de C2-Deponie op de Maasvlakte. Afgelopen jaar is een deel van de stortlocatie Nauerna in Assendelft voorzien van het lekdetectiesysteem.”