Innovatieve infiltratiegoot in centrum Berlicum (NB)

April vorig jaar startte men in Berlicum (gemeente Sint-Michielsgestel) aan de realisatie van de herinrichting van het Mercuriusplein. Een plein met vele functies als: parkeren, winkelen, verblijven, weekmarkten en evenementen. De gemeente is actief met het bevorderen en implementeren van klimaat adaptieve oplossingen. Het Mercuriusplein in Berlicum bewijst dat het helemaal niet erg is als je daarbij beren op de weg ziet, integendeel!

Het klimaat verandert en de effecten van klimaatverandering zijn overal waarneembaar. Hevige regenbuien en langere perioden van droogte vragen om duurzaam waterbeheer. “Tijdens een bezoek aan de Vakbeurs Klimaat in Houten, twee jaar geleden, maakte ik kennis met de ACO infiltratiegoot”, vertelt Fred Knibbeler van Dolmans Landscaping Group. “Wij focussen ons op circulaire en innovatieve oplossingen, daarom sprak de infiltratiegoot mij direct aan! Hij vangt hemelwater op en infiltreert het lokaal, hoog aan het oppervlak, in de bodem. Hierdoor wordt uitdroging van de bodem voorkomen en de riolering ontlast. Ik zag direct de mogelijkheden van dit systeem en het bleek dé oplossing voor het Mercuriusplein in Berlicum.” Zo ontstond een win-winsituatie voor dorp, mens en natuur!

De infiltratiegoot is verkrijgbaar in RVS of Cortenstaal en is voorzien van onderuitlaten die aansluiten op infiltratielonten in de bodem. “Deze lonten bestaan uit milieuvriendelijk en volledig circulair steenwol. Het aantal onderuitlaten/lonten wordt bepaald aan de hand van de ontwerpeisen en de waterdoorlatendheid van de bodem (K-waarde)”, zo vertelt Kees-Willem Kamp, sales engineer bij ACO, die dit project van begin tot eind begeleide. “Om de infiltratielonten en de ondergrond te beschermen tegen vervuiling is de gootbodem tevens voorzien van filterelementen van circulair steenwol. Eenmaal aangebracht in de grond zorgen de lonten ervoor dat hemelwater wordt geïnfiltreerd in de bodem en hier geleidelijk aan wordt afgegeven. Zo wordt uitdroging van de bodem voorkomen en de riolering tijdens regenbuien ontlast.”

In de ontwerpfase van het Mercuriusplein is besloten het regenwater van het deel waar de weekmarkt wordt gehouden niet af te koppelen op de infiltratiegoot. Dit in verband met de mate van vervuiling. Daarom ligt hier een normale ACO ExoDrain die loost op de vuilwaterafvoer. Het overige regenwater afkomstig van circa 4500 m² verhard oppervlak wordt wel opgevangen in de infiltratiegoot en in de bodem geïnfiltreerd. “Om dit gecontroleerd te doen is het systeem gecompartimenteerd zodat water niet allemaal naar één punt stroomt, maar gecontroleerd wordt afgegeven aan de grond. Het infiltratiegootsysteem is op diverse plaatsen voorzien van overstorten en een extra berging in de vorm van een waterbergende fundering onder de verharding van de parkeerplaats. Zo wordt ook bij hevige piekbuien wateroverlast en mogelijke schade te allen tijde te voorkomen”, licht Fred Knibbeler toe.

De infiltratiegoot heeft, dankzij de unieke ExoDrain constructie, geen betonfundatie of verdere zijlingse aanvulling met beton nodig (Type-I volgens NEN-EN1433) om aan de vereiste verkeersklasse D400 te voldoen. De enige voorwaarde is een voldoende draagkrachtige ondergrond, met voldoende waterdoorlatend vermogen. Het is daarom aan te bevelen om de goten te plaatsen met behulp van een betonnen stellaag. Gaten met een doorsnede van 25 cm, ten behoeve van de infiltratielonten, kunnen gerealiseerd worden door middel van grondzuigtechniek, een machinale grondboor of palenschep. In de vrijgekomen gaten worden vervolgens de infiltratielonten met een lengte van 1200 mm en doorsnede 150×200 mm geplaatst. Holle ruimtes worden aangevuld met split. Over deze infiltratielonten wordt de infiltratiegoot geplaatst. De infiltratielonten bij het Mercuriusplein zitten hart op hart twee meter bij elkaar vandaan. 

Zoals iedere roostergoot kan ook de infiltratiegoot voorzien worden van zelf ontworpen gietijzeren of Cortenstalen roosters. Deze mogelijkheid is voor dit project volledig benut. Het motief in het roosters is ontworpen door Susanne Dohmeier van Dolmans Landscaping Group: “Bij het ontwerpen heb ik geprobeerd een link te maken met het verleden en iets unieks van Berlicum terug te brengen op het Mercuriusplein, ook wel de ‘huiskamer’ van het dorp. De beer komt uit het oude wapen van Berlicum. Deze heb ik geabstraheerd en hier een motief mee gemaakt waarbij grote en kleine beren elkaar afwisselen.” De unieke uitstraling draagt bij aan de identiteit van het plein en geeft afwatering een eigen gezicht. Daarbij wordt het berenmotief door de bewoners ook zeer positief gewaardeerd!

Het systeem moet natuurlijk wel inspecteerbaar en reinigbaar zijn. Periodiek zal de infiltratiegoot moeten worden gecontroleerd op vervuiling en functionaliteit. Bij verminderende werking worden de horizontaal aangebrachte filterelementen vervangen. Dit kan heel eenvoudig nadat de roosters zijn verwijderd. De infiltratielonten vragen geen verder onderhoud.

Deze infiltratiegoot past in ieder ontwerp. Daarmee is duurzaam waterbeheer mogelijk in elk dorp en stad.