​IJboulevard: complex waterbouwkundig project op een A-locatie

Aan de IJzijde van station Amsterdam CS bouwt Van Hattum en Blankevoort de IJboulevard, een complex waterbouwkundig project op een absolute A-locatie. In het IJ komt onder het water een fietsenstalling met ruimte voor 4.000 fietsen, terwijl boven op de stalling een nieuw stukje Amsterdam verrijst dat wordt ingericht als een verblijfsgebied met wandelpromenade.

De gemeente Amsterdam wil geparkeerde fietsen zoveel mogelijk aan het zicht onttrekken. De bestaande drijvende fietsenstalling en dekschuiten aan de IJzijde van Amsterdam CS maken daarom plaats voor een ondergronds alternatief. Een heel bijzonder en vooral technisch complex alternatief. Het IJ achter Amsterdam CS geldt namelijk als één van de drukste vaarwegen van Europa. Komt nog bij dat ook de Noord-Zuidlijn op deze locatie het IJ doorkruist. Een uitdaging die Van Hattum en Blankevoort volgens omgevingsmanager Rob Gordijn op het lijf is geschreven. 

In de aanbesteding heeft de gemeente Amsterdam samen met de gemeentelijke dienst Metro en Tram strikte eisen gesteld ten aanzien van de verplaatsing, onder meer vanwege de Noord-Zuidlijn. “De maximaal toegestane vervorming op de bestaande constructies bedraagt 6 millimeter, zowel tijdens de bouw als later tijdens de exploitatie”, zegt Gordijn. “De Noord-Zuidlijn ligt in de bodem, de fietsenstalling bouwen we er bovenop. Om de stalling te kunnen dragen zijn er funderingspalen nodig en het aanbrengen daarvan brengt een bepaalde verplaatsing met zich mee. Die verplaatsing moesten we dus binnen de perken zien te houden. Een puzzel die we in de tenderfase hebben gelegd en er mede toe heeft geleid dat we als winnaar uit de bus zijn gekomen. Daarnaast was duurzaamheid vanzelfsprekend een belangrijke factor in het ontwerp voor wat betreft de MKI. Maar we hebben ook nagedacht over hoe we onder de waterlijn nog extra functies konden toevoegen ter bevordering van de ecologie en habitat voor de vissen. Ook daar hebben we op gescoord.”

Uiteindelijk is de oplossing een combinatie van factoren. “Belangrijk daarin is dat we de fietsenstalling in drie elementen van ongeveer 80 bij 25 meter hebben voorgebouwd in het Westelijk Havengebied”, zegt Gordijn. “Zo hoefden we geen bouwkuip te maken op locatie en waren er minder funderingspalen benodigd (in totaal 72 tvsi-palen), vanwege de lichtere constructie. Daarmee is de beïnvloeding op de ondergrond aanzienlijk verminderd en de lichtere constructie resulteert ook in een lagere MKI. Bovendien konden we gelijktijdig werken aan de fundering op de projectlocatie en de definitieve betonconstructie op de voorbouwlocatie. Planningtechnisch dus ook nog eens heel efficiënt. Afgelopen najaar zijn de drie elementen op locatie afgezonken en aan elkaar gekoppeld tot één grote bak. In het water vóór deze elementen realiseren we nog een vrijstaande aanvaarbescherming, die de bestaande kade en de fietsenstalling beschermt tegen eventuele aanvaringen van het (drukke) scheepvaartverkeer op het IJ. Vrijwel alle werkzaamheden en bouwlogistiek worden vanaf het water uitgevoerd. Weggebruikers en omwonenden hebben weinig tot geen last van de werkzaamheden.”

Momenteel is Van Hattum en Blankevoort bezig met de afbouw van de stalling, de bouw van de entrees op het maaiveld en ook de eerste tekenen van de bestrating op de 6.000 m² grote wandelpromenade worden langzaam zichtbaar. De oplevering staat gepland voor de eerste helft van 2023.