Hout en milieu

Hout heeft het nodig om met deskundigheid te worden verwerkt. En die deskundigheid is niet altijd aanwezig. Dat zegt René Klaassen, wetenschapper en houtexpert bij SHR. “Dat maakt dat hout vaak onterecht negatief wordt weggezet in de milieudiscussie. Zelfs het model van de Nationale Milieudatabase, waarvan in de GWW veel gebruik wordt gemaakt, rammelt.” Met een actueel aanbod van zes vakinhoudelijke cursussen levert SHR haar bijdrage aan een stabiele uitbreiding van houtgebruik in de infra en de gebouwde omgeving.

We leven in een tijdperk waarin veel aandacht is voor het milieu, erkent Klaassen. “Discussies rond stikstof en CO₂-uitstoot zijn dagelijks in de media. Het doel is om in 2050 te komen tot een circulaire economie. Iedereen spreekt zich daarover uit, ook producenten van vervuilende materialen liften hier ‘vrolijk’ op mee. Of ze hier vervolgens ook echt naar handelen, is steeds meer de vraag. In dat spectrum wordt ook hout misbruikt. Het is van oorsprong een zeer milieuvriendelijke en hernieuwbare grondstof, maar in de berekeningen die Nationale Milieudatabase hanteert bijvoorbeeld, komt dat niet altijd voldoende tot uiting. En daar maken producenten van vervuilende materialen dankbaar gebruik van om hun materialen ‘schoon’ te krijgen. En dat is wat ons betreft regelrechte greenwashing!”

Hout is een prachtig milieuvriendelijk materiaal. “Als je het goed produceert, is het geen belasting voor het land. Sterker nog, we hebben bossen nodig. Ze zijn goed voor de biodiversiteit, houden fijnstof en water vast”, verzekert Klaassen. “Het idee dat houtgebruik altijd tot ontbossing leidt, is onzinnig. Er zijn productiebossen die goed beheerd worden en er worden bossen aangelegd die multifunctioneel zijn en waar houtproductie gecombineerd wordt met de andere functies van het bos. In Europese bossen wordt zelfs minder geoogst dan dat er bijgroeit. In die zin hoeft houtgebruik dus niet circulair te zijn en kan het als een verbruiksmateriaal worden gezien. Alleen voor eindige grondstoffen is circulariteit een must, waarbij je het materiaal terughaalt en opwerkt. En daar gaat het vaak mis, want veel bedrijven hergebruiken het materiaal in laagwaardigere toepassingen. Dat is niet circulair. De plastic soep is daar misschien wel het bekendste voorbeeld van. Het inzamelen en opwerken van eindige grondstoffen wordt doorgeschoven naar de toekomst. Het streven zou moeten zijn minder nieuw materiaal en alles opwerken naar de oorspronkelijke schone grondstof.”

Gezien bovenstaande argumenten zou je verwachten dat hout als grondstof super goed uit de milieuberekeningen komt. Niets blijkt minder waar. “Daar loopt de houtsector enorm tegenaan”, weet Klaassen. “Daarom hebben wij als SHR de handschoen opgepakt en zijn zelf milieuberekeningen gaan maken. Om wat meer feeling te krijgen met hoe het systeem in elkaar zit. En daarbij vielen we van de ene in de andere verbazing. Hier valt nog heel veel te verbeteren om tot een goed beeld van de werkelijkheid te komen. Dat briefen we ook voortdurend door aan de mensen binnen de sector om er op beleidsniveau werk van te maken. Het is ook een van de redenen om een aanbod van zes vakinhoudelijke cursussen op te tuigen over houtgebruik in de bouw en infra. Het doel is om de houtwereld te activeren, met één stem te laten praten en alle onzin die wordt geroepen op dezelfde manier te bestrijden.”

Klaassen pleit ervoor om in de berekeningen geen belasting op te nemen voor hernieuwbare grondstoffen die verbruikt kunnen worden. “Ook voor houtgebruik in de GWW is dat best een item”, vindt hij. “Je kunt niet zomaar een houten damwand trekken en elders hergebruiken. Is het nog even sterk en even duurzaam? Daar is best wat onderzoek voor nodig. En ook daar zijn wij als SHR mee bezig. We verzorgen opleidingen vanuit kennisontwikkeling. Zo zijn we nu ook bezig met een uitvoerige analyse over het proces van aantasting in houten palen, dat mogelijk leidt tot een nieuwe conserveringstechniek waarbij we miljarden euro’s kunnen besparen!”