Hoe grijs beton groen kleurt

De Grieken en Romeinen werkten in de oudheid al met cementmengsels die de basis vormden voor ons huidige beton. Pas in de 19e eeuw werd het gewapend beton uitgevonden. Beton is dus ongeveer ‘zo oud als de weg naar Rome’. Kijken we naar de term duurzaamheid in de zin van ‘levensduur’, dan mag beton duurzaam avant la lettre genoemd worden. Beton vandaag de dag bezit zoveel goede eigenschappen, dat we rustig kunnen spreken over een duurzaam product, dat van grijs naar felgroen kleurt.

“Wanneer we naar beton kijken als bouwmateriaal, dan kunnen we constateren dat de vloeistofdichtheid optimaal is, er vormvrij mee gebouwd kan worden, er sprake is van goede onderhoudsvrije eigenschappen en het is sterk en robuust. Tel daar nog de brandwerende eigenschappen bij en de lange levensduur, dan kun je niet anders dan concluderen dat beton goed scoort qua duurzaamheid en veelzijdigheid”, oppert Ron Peters, directeur van Betonhuis.

Peters: “Het verduurzamen van het materiaal en van onze sector is één van de speerpunten van Betonhuis.” Kijken we naar de CO2 discussie rondom betonproductie, dan zien we dat de gerelateerde CO2-uitstoot enerzijds voortkomt uit het materiaal kalksteen, benodigd voor de productie van klinker en anderzijds uit het productieproces zelf. Driekwart van de massa van bouwmaterialen in de woning- en utiliteitsbouw in ons land bestaat uit beton. Op jaarbasis verwerkt Nederland tussen de 13 en 15 miljoen kuub beton. Met dergelijke volumes vind je beton weliswaar terug op de ladder van CO2-uitstoot, maar hier zit wel een volumekwestie achter. Bovendien heeft beton in vergelijking met andere bouwmaterialen een gunstig CO2-profiel. In Nederland draagt beton voor slechts 1,6% procent bij aan de CO2-emmissie en dan is de productie van cement en wapeningsstaal in het buitenland al meegerekend. “Dit aandeel is laag, maar moet uiteraard verder omlaag en op termijn naar nul. De Europese cement- en betonindustrie streeft dan ook, in lijn met de Europese Green Deal, naar CO2-neutraal cement en beton in 2050.”

Beton is circulair in te zetten, de gebruikte grondstoffen zijn algemeen beschikbaar en er wordt geen afval gecreëerd. Constructies en bouwdelen zijn opnieuw te gebruiken en de levensduur wordt verlengd. Ook kan beton gerecycled worden tot granulaat. Beton bestaat uit cement, zand, grind en hulpstof. Beton dat voortkomt uit het slopen van bouwwerken in Nederland kan zorgen voor tot wel 20% vervanging van grind door betongranulaat. 

Betonhuis Riolering is gestart met deze campagne om het beschermende karakter van riolering onder de aandacht te brengen. Met deze campagne wordt ingegaan op de keuzes die een rol spelen bij het vervangen van riolering. De kwaliteiten van riolering van beton worden voor het voetlicht gebracht.

“Riolering is voor veel mensen onzichtbaar maar onmisbaar. Riolering zorgt ervoor dat afvalwater en hemelwater op een veilige en hygiënische manier worden afgevoerd. Reden voor Betonhuis Riolering om te starten met de bewustwordingscampagne ‘Onze gezondheid ligt onder de grond’”, licht Annemiek Houtman, sectorsecretaris Betonhuis Riolering toe.   

“Riolering helpt voorkomen dat mensen in contact komen met vervuild water, dat bacteriën en ziektekiemen bevat. Dankzij deze sanitaire voorziening is de gemiddelde levensverwachting in de twintigste eeuw fors toegenomen. Aan riolering worden hoge kwaliteitseisen gesteld. Afvalwater moet immers veilig worden afgevoerd. Riolering van beton biedt deze garantie. Ook nu de belasting van het riool fors toeneemt doordat er steeds meer op wordt geloosd.”

Riolering speelt ook een rol bij klimaatadaptatie. De kans op overstromingen, droogte en hitte neemt toe. Dat levert risico’s op voor onze economie, volksgezondheid en veiligheid. Stortbuien en langdurige neerslag veroorzaken wateroverlast, op andere momenten ontstaat juist droogteschade. Houtman: “Permeabele betonbuizen maken berging, transport, infiltratie of drainage van water beheersbaar mét respect voor het milieu door een continue beheersing van het grondwater. Beton beschermt ook het milieu en voorkomt dat vervuild water in beken of riviertjes terechtkomt. De grondstoffen voor beton zijn regionaal of lokaal, of op redelijke afstand, beschikbaar. Na het einde van de levensduur wordt beton gerecycled. Dit gebeurt bijvoorbeeld als fundatiemateriaal of als granulaat voor het maken van nieuw beton. Dat maakt riolering van beton tot een milieubewuste keuze.”

Nijmegen is de eerste stad in Nederland waar duurzaam geproduceerde rioolbuizen de grond in gaan. Ze werden deze week in de Pijlstaarthof gelegd. De betonnen buizen zijn een product van De Hamer Beton uit Nijmegen, tevens lid van Betonhuis, en bevatten een nieuw bindmiddel dat het milieu veel minder belast dan het veelgebruikte Portlandcement. Commercieel directeur Eric de Groot van BTE Nederland, waartoe De Hamer behoort, noemt de toepassing van de duurzamere rioolbuizen ‘een nieuwe stap’. De Groot: “Het is onze missie om de uitstoot van CO2 bij het maken van beton zoveel mogelijk te beperken. Dat doen we al door steeds meer circulair te werken en ook door het toepassen van alternatieve bindmiddelen voor beton.”

Dat de eerste duurzame HaproGeo-buizen in Nijmegen komen te liggen is niet verrassend. “Toen Nijmegen in 2018 Green Capital was, hebben we samen met de gemeente Nijmegen al een pilot gedaan met rioolbuizen die voor tien procent bestonden uit materiaal dat uit oud beton was gewonnen. Het nog duurzamer maken is een volgende logische stap”, zegt regiomanager Matthijs Voschezang van De Hamer. “We zijn gevestigd in Nijmegen. Natuurlijk wil je zo’n primeur in je eigen stad hebben.”

Vloeren bij tankstations moeten vloeistofdicht, onderhoudsarm en duurzaam zijn. “Ik kan geen beter materiaal bedenken dat beter aan deze eisen voldoet dan beton”, zegt Arjen Blaauw van Cimitec. “Beton helpt onze bodem te beschermen tegen de indringing van olie en brandstof.” Zolang benzine en diesel worden getankt, zijn vloeistofdichte vloeren bij tankstations een vereiste, om te voorkomen dat de brandstof de bodem in verdwijnt. Cimintec, is gespecialiseerd in monoliet vloeren voor tankstations. “Vóór de jaren negentig gebruikte men bij tankstations vooral elementen, die ter plekke werden afgestort met vloeistofdicht beton. Tegenwoordig worden vaker monolieten betonvloeren gebruikt. Daarbij is minder kans op verzakking. Belangrijk is echter wel dat de basis, de bodem onder de vloer, goed is. Deze moet vlak zijn. En de vloer moet goed worden aangelegd.”

Alleen beton is volgens Blaauw geschikt voor de aanleg van vloeren bij tankstations. “Het enige alternatief is asfalt, maar dat is lang niet zo goed bestand tegen olie en brandstof als beton. Het materiaal is bovendien heel duurzaam: onderhoudsarm en het gaat lang mee. Bij het ontwerp gaan we uit van een levensduur van vijftien jaar, omdat die termijn voor een tankstation wordt gerekend, maar het beton zelf gaat veel langer mee.”   

Beton beschermt

Beton is alles en overal. Het is onderdeel van ons leven, waar we ook zijn. Zonder dat we ons bewust zijn, hebben wij ons ermee omringd. We vertrouwen op beton omdat het oersterk, veilig en betrouwbaar is. We bouwen met beton omdat alles daardoor mogelijk is.

Beton is zowel groots als klein. Waterkeringen beschermen ons land, terwijl profieltegels ons de weg wijzen door het straatgewoel. Waterzuiveringsinstallaties geven ons schoon water om te drinken. Intussen krijgen dassen, boommarters en edelherten bij ecoducten de vrijheid veilig over te steken. Onze economie draait op onze infrastructuur van wegen, bruggen en viaducten. Tegelijkertijd beschermen rioleringen onze gezondheid voor een kwalitatief beter en langer leven. Al die tijd dat beton ons beschermt, blijft het zoals we het gewend zijn. Duurzaam en energieneutraal, want beton houdt warmte beter vast dan elk ander materiaal. Decennialang wondersterk en beproefd bovenal. Zonder veel onderhoud en herbruikbaar. Het vindt altijd weer een verschijningsvorm. Beton is niet voor niets alles en overal.

Meer informatie:
www.betonbeschermt.nl