Hergebruik gedemonteerde geleiderail dient professioneel begeleid te worden

In het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050, gestart in 2016, schetst het kabinet hoe we onze economie kunnen ombuigen naar een duurzame, volledig circulaire economie in 2050. In het programma wordt omschreven wat nodig is om zuiniger en slimmer met grondstoffen, producten en diensten om te gaan. Binnen onze sector is ten aanzien van geleiderail in dat kader een ketenverkenning voor duurzame geleiderail geweest. Begin dit jaar is de verkenningsgroep bij elkaar gekomen, met daarin ontwikkelaars, producenten, consultants, verzinkerijen en de overheid.

Herman Odijk, Managing Director Saferoad Holland, had zitting in de kerngroep en schetst wat de kerngroep terugkoppelde aan bevindingen, naar aanleiding van de gedane onderzoeken. “Een belangrijke uitkomst was dat we de oude geleiderail zouden moeten hergebruiken bij de aanleg van nieuwe vangrail”, vat hij kort samen. “Dat brengt echter wel een belangrijke verantwoordelijkheid met zich mee. Enkel de onderdelen van een gedemonteerde geleiderail direct samenstellen tot wederom een geleiderail maakt dat het niet automatisch een nieuwe goedgekeurde geleiderail wordt. Want als het lijkt op geleiderail, wil het nog niet zeggen dat het ook veilig werkt als geleiderail.”

De vereiste prestatie voorwaarden zijn geborgd bij een CE-gemarkeerde geleiderail. “KIWA is inzake de CE-markering van (gerecyclede) geleiderail ingeschakeld als Notified Body. Ook gerecyclede geleiderail onderdelen kunnen verwerkt worden in een nieuw te leveren systeem, onder de voorwaarde dat de fabrikant aantoont dat de oude onderdelen volledig conform zijn aan nieuw. Zo wordt van een oud product een nieuw, geaccepteerd product gemaakt”, legt Odijk uit. “Het is belangrijk dat materialen die na demontage van de weg komen, door een deskundige partij beoordeeld worden. Dat kan niet de aannemer in kwestie zijn, dat willen we ook niet. De beoordeling en verwerking van de gedemonteerde materialen dient te allen tijde te gebeuren door een expertisebedrijf, de fabrikant die uit de gedemonteerde spullen een geleiderail kan maken die 100% voldoet aan de CE-norm. Alleen zo kun je een veilige geleiderail terug leveren op de markt.”

Odijk zet zijn punt kracht bij: “Ook demontage is een vak apart. Dat kan op een aantal manieren, waarvan de meest brute is om met een grijper aan een kraan meters geleiderail van de weg te plukken. Je zult begrijpen dat dergelijke materialen niet terug moeten naar een opslag ter beoordeling, maar rechtstreeks de metaalrecycling in moeten. Demontage dient met beleid en vakmanschap te gebeuren, met het oog op hergebruik. Pas dan mag het materiaal de opslag in, om te wachten op beoordeling voor hergebruik. Dan keuren en verwerken wij de materialen, om het daarna CE-gemarkeerd terug te leveren. Maatvoering, conservering en staalkwaliteit van de gerecyclede onderdelen liggen net als de nieuw geproduceerde onderdelen vast in onze administratie en worden getoetst door de toezichthouder op conformiteit aan het EN1317 geteste geleiderail systeem.”

De hoofdaannemer dient de fabrikant de benodigde tijd te geven om alles netjes te demonteren, meent Odijk. “Dat past niet in het beeld dat alles maar snel gedaan moet worden, met snel en grof sloopwerk tot gevolg. Er is tijd nodig om op een verantwoorde manier het materiaal van de weg te krijgen, op te slaan, te beoordelen en terug te leveren. Dat vraagt om medewerking van de hoofdaannemer, die bij het project die extra tijd moet gaan meerekenen. Naast demontage, opslag, beoordelen en terug leveren, spelen er ook andere zaken een rol. Zoals eerder al aangegeven dient het materiaal gerubriceerd te worden en dienen de bevindingen gedocumenteerd en gearchiveerd te worden. Dit kan alleen een kans krijgen als we daar met elkaar de tijd voor vinden. In de praktijk kan bijvoorbeeld een bonus voor het snel opleveren van werk het duurzaam hergebruik tegenhouden”.

De BRL 9161 is de beoordelingsrichtlijn voor het aanbrengen van afschermingsvoorzieningen (een KOMO^®-procescertificaat). Deze richtlijn is een belangrijke leidraad voor aannemers, maar nog niet overal een verplichting. Toch kan Rijkswaterstaat de BRL 9161 als voorwaarde om te mogen werken opnemen in de opdracht. Odijk: “KIWA controleert vervolgens de plaatsende aannemer. De controle ziet toe op een juiste opbouw en veilige plaatsing van de verkeersveiligheidssystemen. Binnen de stichting InfraKwaliteit is naar voren gebracht dat de kritische onderdelen van het geleiderailsysteem het beste langs de weg steekproefsgewijs gecontroleerd kunnen worden op (staal)kwaliteit en passing. Het raamwerk voor kwaliteitscontrole toegepaste materialen bij oplevering van het eindproduct geleiderail is al in de maak. We hebben dus al een weg gevonden om de kwaliteit te kunnen borgen en stappen gemaakt in de BRL 9161. Alles is daarvoor de afgelopen 2 jaar geupdate, een revival van de BRL 9161. Het valt allemaal onder ‘verantwoord toepassen gerecyclede materialen’.”

“Saferoad is een totaalleverancier, die zelf ontwikkelt en produceert. Onze nieuwe ontwikkelingen op het gebied van geleiderail zijn lichter, sterker en duurzamer. We zijn betrokken bij alles rondom duurzaamheid en binnen dat kader ontwikkelen we alleen bermbeveiligingsproducten die voldoen aan de huidige duurzaamheidseisen, of die zelfs nog een stap verder gaan. Er is begin dit jaar een geheel nieuwe FL2M/VLP 2Z 267 familie geïntroduceerd op de Nederlandse markt. Zo heeft Saferoad de Nederlandse geleiderailsystemen lichter gemaakt, met een mooie besparing op CO₂-uitstoot en een lagere carbon footprint. We schuwen echter recycling zeker niet, maar werken daar alleen aan mee als het goed gebeurt. Wanneer wij een gerecyclede geleiderail terug leveren, dan moeten we er ook achter kunnen staan. We handelen alleen vanuit onze expertise en waarborgen kwaliteit. Wij zijn van mening dat er geen onderscheid in veiligheid voor de weggebruiker mag zijn, de gerecyclede componenten zijn net zo goed als nieuw geproduceerde onderdelen.”