Harold Lever, Voorzitter Vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer bij Bouwend Nederland

“Er moeten meer woningen komen, er is behoefte aan meer weginfra, ons elektriciteitsnet moet aangepast worden aan de huidige energievraag en -teruggave en we hebben behoefte aan afwateringssystemen die klimaatbestendig zijn. Kortom: Nederland moet op de schop.” Aan het woord is Harold Lever, Voorzitter Vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer bij Bouwend Nederland. “Dat heeft in rurale gebieden minder voeten in aarde dan in onze grote steden. Binnenstedelijk zit alles onder de grond vol. Dat heeft een grote impact op de wijze waarop er gewerkt moet worden. De coronaperiode heeft de sector een luwte gebracht waarbinnen gewerkt kon worden zonder al te veel hinder te veroorzaken, nu alles echter weer open is zal er op cruciale plaatsen een onderbreking moeten plaatsvinden van de 24/7 voortdurende stedelijke bedrijvigheid.

Met de enorme opgave in ondergrondse werkzaamheden die voor ons ligt en de daarmee samenhangende knelpunten in binnenstedelijk gebied, is Lever van mening dat er voor twee werkwijzen gekozen kan worden. “Dat zou de ‘big bang’ tactiek kunnen zijn, waarbij we zo snel mogelijk werken, met overlast, maar door een strakke planning met een heldere einddatum in beeld. Met het juiste omgevingsmanagement erbij kan binnen dat kader alsnog voor minder hinder gezorgd worden, maar dat er druk op de omgeving komt te staan is een feit. Een alternatief is om projecten volledig ondergeschikt te maken aan de omgeving en er lang over te doen, maar met elke dag een minimum aan hinder. Het zal ook van de omgeving en de aard van de werkzaamheden afhangen welke methode preferabel is.”

Voor Lever is het duidelijk dat de nieuwste sleufloze technieken al een enorme winst zijn als het gaat om het voorkomen van overlast. “Tel daarbij de trend van het steeds kleiner maken van materiaal, met behoud van prestaties en je hebt een win-win situatie. Waar mogelijk kunnen we nu al binnen een zeer beperkte ruimte sleufloos werken. Dat is voor binnensteden natuurlijk ideaal. De binnenstedelijke problematiek is een katalysator geweest voor het verduurzamen binnen de infra. Kleiner materieel, trillingvrij werken, elektrificatie, noem maar op. Overigens is de provincie Brabant de absolute koploper als het gaat om duurzaam inkopen, in zowel stedelijk als buitenstedelijk gebied”, aldus Lever.

“Op sommige plaatsen nadert de rekbaarheid van de ondergrond haar einde. Heel paradoxaal is dat de werkzaamheden duurder, complexer en trager worden, terwijl de energietransitie steeds meer snelheid verlangt. Nieuwe aanleg van energienetten is nu de grootste taak. Daarnaast neemt het werk van vervanging toe in het middenspanningsgebied. Er is een hogere capaciteit nodig namelijk in het aansluitnet. Teruggave van stroom en een toenemende energiebehoefte zijn daar de oorzaak van, denk aan het laden van elektrische auto’s bijvoorbeeld.”

Netbeheerders moeten volgens Lever goed in kaart brengen waar hun kabels liggen en correcte gegevens indienen bij het Kadaster. “Ook grondroerders moeten accurater worden in hun meldingen. De non-invasie technieken worden steeds beter, maar als de kaart niet klopt sta je alsnog proefsleuven te graven. Zonde! We hebben schitterende digitale middelen tegenwoordig om data op te vragen, wijzigingen door te geven en alles up to date te houden. Er mag meer aandacht komen voor de nauwkeurigheid van registratie. Inmiddels worden er grote stappen gemaakt door gelijkschakeling van data, het Kadaster werkt hier actief aan mee. Nauwkeurigheid moet verlangd worden in alle lagen van het project. Van tekenkamer tot aan onderaannemer.”

Lever hoopt dat er snel meer duidelijkheid komt over alternatieve bronnen van energie, zoals waterstof. “Ik hoop dat er voldoende groen gas en waterstof komt en we daarvoor de bestaande gasleidingen kunnen gebruiken. Omdat niemand weet waar het heengaat met waterstof en groen gas, blijven de investeerders er vanaf. Een vicieuze cirkel, zo lijkt het. Iemand moet de eerste zijn die vol vertrouwen geld steekt in deze energiebronnen.” Ook op het gebied van ons grondwater zijn er zorgen. Lever: “Nederland heeft op veel plaatsen bemaling nodig. Dat beïnvloedt de grondwaterstanden. Die kunnen we echter steeds beter monitoren. De warmte/koudessytemen doen ook een beroep op de ondergrond, de uitdaging voor de komende jaren is dat we grondwaterstanden op peil houden en ervoor zorgen dat ons drinkwater niet aangetast wordt. Kortom: alles hangt met elkaar
samen en er is nog veel werk aan winkel. Door samenwerking moet er een overkoepelend beeld gevormd worden, alleen op die manier komen we er uit.”