Goed watermanagement betekent ook droogtemanagement

Ten tijde van dit schrijven staat het nieuws bol van de berichtgeving over extreme wateroverlast in Nederland, ten gevolge van heftige regenbuien. Het bizarre is dat deze plotseling optredende problematiek letterlijk volgt op het vorige probleem: water te kort, door aanhoudend warm weer. Er zitten letterlijk nog geen twee dagen tussen berichten als “vul je zwembad niet om water te sparen” en “vakantiepark overstroomd”. De klimaatverandering valt niet te ontkennen. Watermanagement is daarmee belangrijker dan ooit geworden.

Richard Janssen, eigenaar en directeur bij Nering Bögel, praat met ons over mogelijke oplossingen om twee vliegen in één klap te slaan. “Goed watermanagement betekent ook droogtemanagement”, zegt hij. Eind 2018 lanceerde Nering Bögel de prijsvraag ‘droge voeten Nederland’ (zie GWW 6 – 2018, red.) Janssen: “We hebben een “waterdenktank” kunnen vormen met 15 universitaire studenten met de opdracht ideeën te produceren om anders dan bufferen en infiltreren het wateroverlastprobleem het hoofd te bieden. Ja, revolutionair waren ze zeker, maar nog niet in de huidige tijd haalbaar. Wellicht in de toekomst…”

Janssen vervolgt zijn verhaal: “We zullen voorlopig op een mechanische manier de wateroverlast en droogte te lijf moeten gaan. Door de klimaatverandering is de balans tussen nat en droog verstoord geraakt. Te veel water in een kort tijdsbestek, of te weinig water over een langere periode van hitte. We zullen die enorme plens water die telkens over ons heen komt moeten ‘bewaren’ voor periodes van droogte. Dat betekent dus dat we het water niet meer ‘rücksichtslos’ moeten afvoeren, maar moeten gaan bufferen. Dat vraagt om een kantelmoment in ons ‘riooldenken’.”

Bufferen en infiltreren zijn nu de enige mogelijkheden die in de praktijk gerealiseerd kunnen worden. “Dat begint al bij je eigen huis, waar meer groen en minder tegels of beton al een bijdrage kunnen leveren. Toch is dat een druppel op de gloeiende plaat”, oppert Janssen. “De extremen nemen naar verwachting alleen maar toe. Dat vraagt om regelbare opslagbassins en begint bij het zo optimaal mogelijk benutten van ons bestaande rioleringsstelsel. Onderhoud is het sleutelwoord, voorkomen van verstoppingen door straatvuil en bladeren, zorg dat lucht uit buizen kan ontsnappen. Een luchtbel die niet weg kan, functioneert als een afsluiter. Houdt de afwaterpunten -kolken en goten- goed schoon. Installeer voldoende pompputten op de cruciale plekken, zodat deze het overtollige water naar grotere buizen of bufferputten kunnen pompen. Daar kan het water dan tijdelijk worden opgeslagen.”

Met het opslaan van hemelwater alleen ben je er nog niet, leren we. Janssen legt uit: “In principe is hemelwater vervuild. Het neemt namelijk straatvuil en olie mee. Daarom is het belangrijk om het gebufferde water ook te zuiveren van vaste delen en olieachtige substanties, zodat het direct klaar is voor gebruik, wanneer er droogte dreigt.”

Een bekend probleem bij wateroverlast is dat putdeksels de vrije loop krijgen bij overdruk vanuit de riolering. Levensgevaarlijk, is de mening van Janssen. “Je ziet de opening van het riool niet en weet ook niet waar de deksel ligt. Daarom moeten deksels een ontluchtingsinrichting krijgen, dan kan de lucht uit het riool. Door de deksel aan de rand te borgen blijft deze vervolgens op de juiste plek. Dat zijn simpele maatregelen die in principe direct uitvoerbaar zijn en alvast veel leed voorkomen en overlast beperken.”

Hoe een goed afwateringssysteem met bufferopslag eruitziet, wil Janssen tot besluit graag toelichten in een speciaal daarvoor gemaakte serie afbeeldingen.