Duurzame nieuwe houten tuibruggen over de Hambeek in Roermond

De bestaande ‘Hambeek bruggen’, te weten de Roode brug en Brug ’t Ham over de Hambeek in Roermond, bleken na inspectie aan vervanging toe. De gemeente Roermond nodigde onder andere Flora Nova Houtconstructies uit tot inschrijven op het project ‘Vervangen twee houten bruggen over de Hambeek’. Flora Nova nam het project aan, Boogaerdt Hout, één van de oudste houthandels in Nederland, heeft al het hout aangeleverd.

Voor het voorbereiden en uitzetten van de aanbesteding middels een EMVI-contract met bijbehorende vraagspecificatie, schakelde de gemeente Roermond ingenieursbureau Westenberg in. “De aanvraag bleek zeer goed binnen onze bedrijfswerkzaamheden te passen”, begint Lennert Joore, Manager Constructiewerken bij Flora Nova. “Wij zijn namelijk zeer sterk in het realiseren van civieltechnische kunstwerken.” 

Flora Nova houtconstructies b.v., een landelijk opererend bedrijf, heeft zich gespecialiseerd in ontwerp en realisatie van onder andere bruggen, jachthavens, steigers en vlonders. “Dankzij onze brede kennis en ervaring in hout, gecombineerd met staal, beton en kunststof, zijn wij uitstekend in staat onze opdrachtgevers volledig te ontzorgen. Dé reden dat vele gemeentes, waterschappen, provincies en aannemers Flora Nova weten te vinden voor uiteenlopende opdrachten.”

Zo ook voor de bruggen over de Hambeek. “Als aannemer van dit project waren we verantwoordelijk voor het totale werk: het van a tot z voorbereiden en uitvoeren in bouwteamverband van alle voorkomende werkzaamheden. Dat behelsde het verwijderen van de twee oude bruggen en het ontwerpen, tekenen, berekenen, realiseren en opleveren van de twee nieuwe bruggen. Ook het aanvragen van de benodigde vergunningen en bijkomende werkzaamheden als treffen van verkeersmaatregelen en communicatie richting stakeholders, behoorde tot de taken.”

“Zoals bij elk project hebben we een gedegen plan van aanpak opgesteld, waarin we beschreven op welke wijze wij de voorbereiding en uitvoering zouden doen en hoe we hierin de opdrachtgever zoveel mogelijk konden ontzorgen. We behaalden de maximale score en het project is ons vervolgens gegund. Na een prettige kick-off zijn we gestart met de ontwerpfase. Hierin hebben we goed gekeken naar de tekortkomingen van de oude bruggen en hier oplossingen voor bedacht in het nieuwe ontwerp. Daarbij stonden een aantal uitgangspunten vast. De belangrijkste? De nieuwe bruggen moesten hetzelfde uiterlijk krijgen en uit hetzelfde materiaal bestaan als de oude bruggen.”

“Wij respecteren altijd de vereiste projectspecificaties, tenzij blijkt dat tijdens de ontwerpfase uit berekeningen komt dat het technisch niet mogelijk is, zoals bij dit project.” Joore vertelt dat de oude bruggen in 1985 gebouwd zijn en de constructieve berekeningen in die tijd aan minder zware normen en veiligheidsfactoren moesten voldoen. “Voor de nieuwe bruggen zou dat betekenen dat -als we deze zoals gevraagd in hout zouden uitvoeren- de liggerconstructies zo groot zouden worden dat de doorvaarhoogte niet meer toereikend zou zijn en het eigen gewicht te groot. Dus dan moet je toch een verandering doorvoeren, om te zorgen dat het ontwerp aan de huidige normen voldoet én het constructietechnisch uitvoerbaar is.” De engineers bij Flora Nova hebben nieuwe bruggen geëngineerd met stalen liggers, maar het ontwerp zó aangepast dat de nieuwe bruggen volledig uit hout lijken te zijn gemaakt. “Zo hebben de nieuwe bruggen hetzelfde houten uiterlijk, maar voldoen ze aan de huidige normen en eisen”, zegt Joore. 

Om de beide bruggen in hout te realiseren, is het zaak om te werken met een houtleverancier die weet waar die over praat én ervoor zorgt dat het benodigde hout tijdig verkregen kon worden. “In Boogaerdt Hout hebben we de perfecte partner gevonden”, vertelt Joore. Boogaerdt Hout is met de oprichting in 1741 één van de oudste houthandels in Nederland. Met hun eigen importkanalen, rondhoutzagerij, machinale houtbewerking en de jarenlang opgebouwde kennis kunnen ze iedere sector voorzien van de juiste duurzame houtsoort.      

Lars Bastiaansen, salesmanager bij Boogaerdt Hout en gespecialiseerd in de toepassing en verwerking van hout in de natte bouw, vertelt over hun bijdrage aan dit project. “Hout is vanwege de sterkte en de duurzaamheid van het materiaal goed toepasbaar in de gww en in het bijzonder in de waterbouw. Kijk maar naar sluisdeuren, remmingwerken, bruggen, steigers en leuningen.” Bastiaansen constateert een toename in het gebruik van hardhout. “Dit heeft ongetwijfeld te maken met toenemende duurzaamheidseisen op het gebied van materialen. Omdat hout CO₂ vasthoudt gedurende de hele levensduur, speelt het een belangrijke rol in de verduurzaming van de Nederlandse infrastructuur.  Wij importeren uitsluitend ons hout via duurzame producties uit voornamelijk West-Afrika.”

“We zijn vroeg in het traject betrokken en werken nauw samen met Flora Nova. Vooral de hoeveelheid en grootte van de pylonen zorgde voor een uitdaging. Het gebruik van zulke lange zware palen is vrij uniek. Hiervoor heb je stammen nodig die mooi recht zijn en lang. We zijn direct in overleg gegaan met FSC-zagerij in West-Afrika en zij zijn speciaal voor dit project in het bos stammen gaan selecteren die aan de genoemde kwaliteiten voldeden. Vervolgens was het zaak deze tijdig naar Nederland te halen en ze verder te verwerken, zodat de planning gehaald kon worden.” Joore: “Er was een perfecte wisselwerking tussen Boogaerdt Hout en Flora Nova: zij hebben alles goed gezaagd en geschaafd en wij hebben het vervolgens gekort en geassembleerd.” Bastiaansen vult aan: “Door in het voortraject de afmetingen zo optimaal mogelijk te houden en de duurzaamheidsgedachte mee te nemen in de engineering, is er zo min mogelijk afval gegenereerd. Met een totaalvolume van 57 m³ aan FSC Azobé is in deze bruggen maar liefst 93.154 Kg CO₂ vastgelegd.”

Beide bruggen zijn in segmenten gefabriceerd in de machinale werkplaats van Flora Nova in Ophemert. “Een van de redenen dat de gemeente voor ons koos, is omdat wij maximale effort leveren in de voorbereiding.” Joore doelt onder andere op het zorgvuldig inmeten van de bestaande situatie, het intekenen van de nieuwe bruggen in de ingemeten situatie en het uitvoeren van diverse benodigde controles tijdens de fabricage. “Elk detail en schroefje van de brug, is zorgvuldig uitgewerkt in het tekenwerk. Ook was de gemeente zeer te spreken over onze uitvoeringsmethode. Zo hebben we op ons eigen terrein de steunpunten vanuit de werkelijke situatie nagebouwd en beide bruggen al eens volledig opgebouwd, inclusief het geprefabriceerde leuningwerk.” Volgens Joore zijn het allemaal factoren die eraan hebben bijgedragen dat de uitvoering op locatie in zeer korte tijd gerealiseerd kon worden. Maar niet voor de brug op haar locatie arriveerde…

In verband met de afmetingen van de bruggen (47 en 53 meter lang) zijn de segmenten ‘s nachts op een werkschip geladen en over water naar Roermond vervoerd. Daar vond de verdere montage en afwerking plaats van het geprefabriceerde bouwpakket. “Deze manier van transport zorgde niet alleen voor weinig transportbewegingen over de weg, maar ook voor minder overlast voor omwonenden.” De brugdelen zijn op de oude fundaties gemonteerd en verder afgewerkt.

Joore en Bastiaansen zijn trots op het eindresultaat: “Met de nieuwe bruggen over de Hambeek, hebben we op een duurzame manier in een Natura2000 gebied twee prachtige eyecatchers gerealiseerd die veelvuldig gebruikt zullen worden door voetgangers en fietsers.”