Digitale regie over de ondergrond

Het wordt steeds drukker in de ondergrond. Door data van zowel bovengrondse als ondergrondse objecten en modellen te combineren en te visualiseren ontstaat de mogelijkheid om integraal naar de ondergrond te kijken. Van regie over de ondergrond tussen verschillende partijen is nog maar zeer beperkt sprake. Bij de bouw van de Zalmhaventoren in Rotterdam wilde men onderzoeken in hoeverre gebruik van Mixed Reality kan helpen om stakeholders te betrekken bij ondergrondvraagstukken en kan dienen als instrumentarium bij het samen afwegen in de ondergrond.

De Basisregistratie Ondergrond (BRO) bevat gegevens over de geologische en bodemkundige opbouw van de Nederlandse ondergrond. “Het is een database die zich steeds verder opbouwt”, zegt Maarten Welmers, business developer bij ESRI Nederland. “Maar er wordt nog veel meer informatie verzameld over (assets in) de ondergrond in allerlei andere (openbare) portalen en databases. In het kader van een innovatietraject bij de Zalmhaventoren hebben wij al deze GIS- en CAD-data geïntegreerd en gevisualiseerd en vervolgens in diverse Mixed Reality applicaties ontsloten.”

De Zalmhaventoren is met een hoogte van 215 meter de hoogste woontoren van de Benelux. “Gelegen midden in het Scheepvaartkwartier aan de voet van de Erasmusbrug was het inpassingsvraagstuk niet bepaald gering”, weet Welmers. “Heipalen dienden tot wel 65 meter diep te worden aangebracht, ook nog eens om de achtergebleven funderingsresten van de voormalige bebouwing heen. Daarnaast waren er nog veel meer uitdagingen ten aanzien van opslag van warmte en koude in de waterhoudende lagen in de ondergrond, en bijvoorbeeld zicht hebben op kabels en leidingen. Het innovatietraject was niet zozeer gericht op het integreren van 3D-data, wat immers wel vaker gebeurt, maar hier werd expliciet de vraag gesteld hoe gebruik van Mixed Reality (Virtual en Augmented Reality) in verschillende apps kan helpen met het verkrijgen van inzicht bij alle stakeholders.”

“Wat we in traject zagen is dat het combineren van data uit verschillende portalen heel eenvoudig is, en vandaar uit makkelijk te gebruiken in tal van toepassingen”, vervolgt Welmers. “Het mooie daarvan is dat je met bijvoorbeeld de Hololens-app heel interactief de data kunt ophalen, bekijken, inzoomen en analyseren. Het is veel meer ‘in your face’. Deze app beschikt over alle data uit ArcGIS en werkt op basis van services. Daarmee kijk je altijd naar actuele data over bijvoorbeeld boomwortelkaarten, KLIC-data, grondwaterstanden, informatie over vervuilingen, niet-gesprongen explosieven, et cetera.” 

Rotterdam is als gemeente volgens Welmers vrij ver in het vergaren en modelleren van informatie in de ondergrond. “Met het innovatietraject bij de Zalmhaventoren hebben we aangetoond dat het steeds laagdrempeliger wordt om met data aan de slag te gaan. Die kennis wordt ook proactief gedeeld. Het vormt geen eindpunt, maar een fenomeen dat continu blijft innoveren. Er zijn heel veel versnipperde asset owners in de openbare ruimte, ook buiten KLIC om, zoals straaturinoirs die overdag 2 meter de grond inzakken, ondergrondse containers, de laadpaalinfrastructuur, maar ook eventuele ruimteclaims voor toekomstige warmtenetten, en zo veel meer. Vanuit geografische contextdata moeten gemeenten steeds meer nadenken over het op orde krijgen van het 3D-stadsmodel en kernregistratie van de ondergrond. Technisch zijn alle integraties wel mogelijk, maar het is vooral samen ontdekken hoe je informatie waardevol kunt inzetten en met elkaar kunt valideren voor een betrouwbaar inzicht en een digitale ketenregie op de ondergrond.”