De complexiteit van een vloeiende lijn | Interview architecten busbrug

Na anderhalf jaar en ruim zestig bouwfasen is de busbrug in Zwolle klaar. Met enthousiasme vertellen de drie ontwerpers van ontwerp- en ingenieursbureau ipv Delft hoe het ontwerp tot stand kwam en wat deze brug onderscheidt.

Gerhard Nijenhuis, ontwerper en directeur van ipv Delft: ‘We zijn zeer content met het eindresultaat. Zeker omdat het een complex project is, alleen al door de ligging over het spoor. Het vereiste niet alleen een heldere visie van ons als ontwerpers, maar ook echt vakmanschap van de uitvoerder, BAM Infra. Het inrijden van de stalen hoofdoverspanning, het vast storten van de betonnen aanbruggen, met zo’n S-vormige brug is dat heel ingewikkeld. Bovendien is dit in Nederland nog niet eerder gedaan.’

Toch ziet het er eigenlijk best eenvoudig uit…
‘Dat is natuurlijk ook de bedoeling. Ons doel is altijd om een vanzelfsprekend ontwerp te maken, alsof het niet anders kan. Dat lukt alleen als je een helder ontwerp maakt en in de uitwerking alles ten dienste daarvan stelt.’

Wie heeft jullie gevraagd het ontwerp te maken?
Nijenhuis: ‘In de zomer van 2016 vroeg Martin Kuis, regiomanager van BAM Infra, of we samen met de BAM een aanbiedingsontwerp voor de tender in wilden dienen. Uiteindelijk waren we een van de vier partijen die een ontwerp hebben ingediend. Ik herinner me dat er flink wat tijdsdruk was, en dat de tender ook nog eens midden in de vakantie was gepland. Daarnaast was het programma van eisen heel dwingend: de hellingbanen en het S-vormige tracé lagen vrijwel volledig vast. Daardoor kon je als aanbieder eigenlijk alleen een kokerligger als hoofdconstructie gebruiken.’

Hoe onderscheidde jullie ontwerp zich dan van de andere ingediende ontwerpen?
Architect Joris Veerman: ‘We hebben gezocht naar een brug die aansluit bij de toekomstige sfeer van de spoorzone. Het gebied heeft nu een industrieel spoorwegkarakter. De gemeente wil het transformeren naar een prettige groene campus waar gewerkt en gerecreëerd kan worden. We hebben de brug daarom een plafond van bamboe lamellen gegeven, daarmee krijgt het de uitstraling van een stadspark-brug. Dat idee werd door de beoordelingscommissie ‘een gouden greep’ genoemd.’

Hoe zit de brug constructief in elkaar?
Veerman: ‘De stalen hoofdoverspanning en de betonnen aanbruggen zijn aan elkaar vast gestort. Zo vormt de hoofdkoker zowel constructief als esthetisch één geheel. Om de dynamiek van de brug te versterken zijn de steunpunten zo vormgegeven dat ze subtiel schuin lijken te staan, met de bocht van de brug mee. Bovendien staan ze niet centraal onder de hoofdligger, maar excentrisch. De lengte van de hoofdoverspanning kon hierdoor worden verkleind. Dat de brug vervolgens ook maar op één oplegblok per kolom ligt, in plaats van de gebruikelijke twee, geeft een luchtig beeld, haast alsof de brug los op de steunpunten ligt. Dit was mogelijk door gebruik te maken van de torsiestijve koker, die we toch al nodig hadden om de S-vormige hoofdoverspanning te maken. De constructeur van de BAM, Tristan Wolvekamp, heeft ons daarin heel goed gesteund.’

Waren er veel partijen bij de realisatie betrokken?
Ronald Rozemeijer, ontwerper: ‘Uiteraard, maar wij hebben vooral met drie partijen samengewerkt: de uitvoerder en opdrachtgevers ProRail en Zwolle, heel overzichtelijk. Het was een intense samenwerking, met de uitvoerder niet zonder discussie, maar wrijving geeft glans. Intensieve samenwerking is nodig, want bij zo’n complex project als een busbrug over het spoor kom je allerlei uitdagingen tegen. Alleen door als team integraal samen te werken en het doel voor ogen te houden kun je een goed resultaat behalen. Dat geldt overigens ook al voor de tenderfase hoor, dan moet je het als tenderteam wel eens kunnen worden. Voordat we het uiteindelijke ontwerp bereikten hebben we tientallen varianten gemaakt. Binnen het tenderteam hadden we gelukkig snel overeenstemming over welke variant de beste was. Bij het uitwerken van het aanbiedingsontwerp is het daarna goed gelukt om de helderheid vast te houden.’

De brug is dus geworden zoals hij jullie voor ogen stond?
Nijenhuis: ‘Ja. Ondanks de druk en de uitdagingen is het heldere concept werkelijkheid geworden. Daar zijn we verheugd over!’